Geliefde gemeente van Jezus Christus.

Het gaat vanmiddag over mannen en over vrouwen. Over seks, over trouw blijven, of je getrouwd bent of niet. En dat is een kwetsbaar onderwerp. Het komt dichtbij, zit dicht op je huid. En raakt iedereen: Of je nu oud bent, of nog maar net je lijf aan het ontdekken. Het is mooi, prive, en soms ligt het heel gevoelig. Want op zoveel verschillende manieren kun je ervaren dat het kapot is.

Schuld en schaamte, de gebrokenheid; `t is net alsof je ze wat intenser voelt als het over seks gaat. Maar misschien ook wel omdat mensen, zo makkelijk klaar staan met een oordeel. Die veroordelende toon, dat waarschuwende vingertje van mensen…

Maar ook de zonde zelf. Als het op een warme zomerdag niet lukt je ogen in bedwang te houden en je fantasie met je aan de haal gaat. Of je zoekt voor de zoveelste keer porno op. Of je geeft je gedachten liever bloot aan een goede vriend, dan aan je man.

Het gaat vanmiddag over mannen en vrouwen, door God zo gemaakt. Allemaal verschillende mensen, iedereen met zijn eigen verhaal. En ook dat maakt het een kwetsbaar onderwerp.
Misschien ben je gescheiden, of zit je daar middenin. Samen (of alleen) gevochten om trouw te blijven, maar het lukt niet meer, het is op, opeens was het over…
Of je hebt nooit een partner kunnen vinden, en je ziet de meeste mensen om je heen gelukkig zijn met zijn tweeen, pratend over hun kinderen, maar jij voelt je ontzettend alleen.
Of je zit midden in de pubertijd, je ontdekt hoe mooi je bent, hoe mooi die ander is. Je voelt hoe de hormonen rondvliegen, en daar moet je aan wennen. Zomaar laat je je meeslepen, door het moment, door de opwinding, door wat de omgeving van je verwacht. Ook dat maakt het een kwetsbaar onderwerp, want zomaar ga je je eigen grens over of die van een ander.

Grenzen. Daar wordt het spannend van. Het gaat snel over wat mag wel en wat kan niet. Tot hoever mag je gaan? Alsof het christendom een verzameling uiterlijke regeltjes is over wat mag en wat niet.
Maar tegelijk kan ik het wel begrijpen dat dat beeld is ontstaan. De toon van deze catechismus- zondag is best streng, op heftige toon staat er dat alle onkuisheid vervloekt is. En ook wij moeten het hardgrondig haten. God verbiedt alle onreine daden, gebaren, woorden, gedachten, begeerten. God is tegen alles wat je daartoe verleiden kan. In je schaamte over het onderwerp is het makkelijk om je dan maar tot de regeltjes te beperken.
Maar als je op dat nivo blijft steken heb je nog niet half de diepte van dit gebod geproefd. Ik wil het vanmiddag hebben over mannen en vrouwen, maar vooral ook over God. Hij die je gemaakt heeft, jouw lijf en dat van de ander, met dat wat je er mooi aan vindt, lastig, of juist spannend. De manier waarop God ons gemaakt heeft, zegt namelijk veel over Hem.

Ik las van de week op Facebook over een jonge vrouw die heeft besloten geen leggings meer te dragen. Na overleg met haar man kwam ze erachter dat je toch wel erg goed alle ronde vormen ziet, en alles er net iets strakker en aantrekkelijker uit ziet. Haar man had daar bij andere vrouwen soms last van, omdat het zijn fantasie prikkelde.
Aan de ene kant bewonder ik de keuze van deze vrouw. Er zit iets goeds in; jouw lijf, is niet voor iedereen. Niet iedereen hoeft alles te zien.
Tegelijk wordt ik er ook bang van. Is het echt de beste oplossing om je te verstoppen? En wat voor een effect heeft dit op hoe we over ons lichaam denken? Ik geloof absoluut dat je niet te koop moet lopen met je lijf. Je hoeft er geen werk van te maken begeerd te worden, en je moet je aantrekkelijkheid niet inzetten, of je schoonheid etaleren om zo aandacht te kopen. Laat dat maar over aan de reclame-buro’s, die de markt verzadigen met het sprookje dat je aantrekkelijk en begeerd zou moeten zijn.
Maar dit betekent niet dat mijn lichaam er niet toe doet, of dat de vorm van je lijf een risico tot zonde is. Het gaat over mannen en vrouwen; over mensen door God gemaakt. God heeft mensen mooi gemaakt. En zie, zei hij, kijk maar, het was zeer goed. Het is toch niet de bedoeling om dat goede onder een boerka te verstoppen? Dat ik een lijf heb, is geen verzoeking.

Omgaan met - en spreken over lichamelijkheid en seks; hier hebben we als kerk geen goede naam in. Vaak hebben we het alleen over gevaren gehad. Maar wat voor een effect heeft alleen praten over wat mag en wat niet?
Wat erg, als een oppervlakkige aandacht op regeltjes alleen, ervoor zorgt dat we onze kinderen leren dat alles wat met je lichaam te maken heeft verdacht of zondig is.
Soms hebben we de indruk gewekt dat alles wat lichamelijk is, wat met het aardse, gewone leven, niet belangrijk is. Maar dat het gaat om het geestelijke, hemelse, eeuwige.
Dat is echt een verkeerde tegenstelling; gevaarlijk ook. Paulus schrijft ergens in een brief aan Timoteus dat in de eindtijd er verkeerde leermeesters komen. Leugenaars, die duivelse leer verspreiden. Die zeggen dat je niet zou mogen trouwen, of niet zou mogen genieten van eten. Paulus zegt dan: Alles wat God geschapen heeft is goed. niets hoeft te worden verworpen als het onder dank wordt aangenomen. Want het is geheiligd door het woord van God en door het gebed. (1Tim.4:4,5)
God heeft ons gemaakt als mannen en vrouwen, niet als unisex wezens. Laten we dan ook onze mannelijkheid, en vrouwelijkheid onder dank aannemen. Dank maar voor je lichaam. Want: alles wat door God geschapen is goed. En dank voor seks, hoe onbeholpen het soms gaat, en anders is dan de nacht die je normaal alleen in films ziet. Dank maar, ook als je je misschien ook schaamt over wat ooit mis ging. Want het wordt weer heilig door God.

Paulus zegt dat ook in Efeze 5. Spreek liever woorden van dank. Maar dat zet hij scherp tegenover platte grappen, dubbelzinnige taal. Vreemdgaan, in het echt of in gedachten - dat past niet bij heiligen.
Paulus gaat verder: Want je moet goed weten dat iemand die in ontucht leeft, iemand die er een losse moraal op na houdt of bezitterig is, niet bij het koninkrijk van God past. Maarzo maak je van jezelf of van een ander een afgod. Hou jezelf niet voor de gek. God maakt zich daarover boos. Gedraag je niet als zij. Vroeger was je misschien zo, maar nu niet meer. Wordt wakker! Sta op uit je dode leven, zoals Jezus uit de dood opstond, volg hem. Dan zal hij over je stralen! En weer proef je de heftigheid bij Paulus. Hij zegt: gedraag je niet als dwazen, we leven in een slechte tijd.
Misschien stoot de felheid van de taal je af. Voel je je vervreemd toen we de Catechismus of Efeze lazen. Maar ik hoop eigenlijk dat je ook de liefde van God er doorheen proeft. Want het gaat niet om regeltjes, of betutteling, Het gaat God om jou: Doe je voorzichtig met jezelf?
Het onderwerp seksualiteit, zit ons dicht op de huid, maar het komt zeker ook dicht bij God. Vol emotie, gepassioneerd roept God: doe toch wat goed is. Ook voor God is het een kwetsbaar onderwerp. Want als het goed is, herkent Hij zichzelf in mensen. Zoals je in een kind de trekken van vader en moeder ziet, Zo zijn mensen beeld van God. En zit je aan zijn mensen, die hem afbeelden, dan raakt dat God zelf. Maar ook, God wil, hoe hij is, graag terugzien bij mensen. Daarom vindt God het zo belangrijk dat wij trouw zijn. Want hij is zelf trouw. Daarom zegt hij: Ga de weg van de liefde, want hij heeft ons lief gehad.

We hebben een God die Één is, helemaal heel. Daarom wil hij alles heel maken. En de eenheid, en de heelheid van God, zie je overal terugkomen. We aanbidden niet 3 goden, maar de Ene God. Alles wat bij God hoort, moet diezelfde Eenheid die hij is, uitstralen. Dus als er door een huwelijk een nieuwe eenheid wordt gemaakt, dan is dat een afbeelding van de Ene God zelf. Je ziet het ook in de kerk. Ook die moet niet verdeeld zijn, maar een lichaam.
Je ziet het ook in de verhouding tussen God en zijn volk, of tussen Jezus en de gemeente. Daar spreekt God in termen van een huwelijk, waarin man en vrouw totaal aan elkaar toegeweid zijn. Als Israël anderen goden achterna loopt, dan spreken de profeten over overspel. God kan ontrouw niet hebben. Heftig en gepassioneerd neemt hij daar afstand van. Het raakt hem als dat beeld van zijn eenheid wordt vervormd. Een huwelijk, eenheid tussen man en vrouw, als dat breekt, gaat een beeld van God stuk.

Maar daar zit nog wel een geheim. Het huwelijk is een eenheid, maar samengesteld uit een man en een vrouw. En ook daarin zijn mensen beeld van God. Genesis zegt het met nadruk zo: “God schiep de mens als zijn evenbeeld, als het evenbeeld schiep hij hem, mannelijk en vrouwelijk schiep hij de mensen.” In die verscheidenheid zie je iets van de Drieënige.
Wat goed van God, dat hij ons niet allemaal hetzelfde heeft gemaakt. Wat mooi dat er aspecten zijn van het mens-zijn, die in verschillende kleuren tot uiting komen. En dan bedoel ik niet dat mannen sterk en stoer moeten zijn, en vrouwen zacht en lief. Alsof lieve mannen geen echte mannen zijn, en vrouwen niet sterk kunnen zijn. Maar wel dat er verschil mag zijn.

Ja, mag er verschil zijn? Hoe kijk je tegen Paulus aan als hij zegt dat vrouwen het gezag van hun man moeten erkennen? Ik verwacht dat dit ook wel op weerstand kan stuiten. Geldt dat andersom niet dan? Moeten mannen dan niet het gezag van hun vrouwen erkennen? Ik kan begrijpen dat de woorden als gezag erkennen, en ontzag hebben, oneerlijk voelen, alsof je minder waard bent als vrouw. En daar komt bij: mannen hebben misbruik gemaakt van deze woorden. Toch moeten we het er wel over hebben. En ik vind het lastig om dat als man te moeten doen. Maar volgens mij zeg je te weinig als je alleen maar de gelijkheid benoemt.

In een tijd die zo geëmancipeerd is, kan Paulus zo maar ouderwets aandoen, achterhaald, en het helemaal in het verkeerde keelgat schieten.
En dat is jammer, vooral omdat je dan Paulus gewoon niet begrepen hebt. Hij zegt namelijk niet dat mannen over vrouwen moeten heersen. Of dat vrouwen lager of minder zijn. Hij begint met vers 21: Aanvaard elkaars gezag uit eerbied voor Christus. Aanvaard elkaar, dat is dus beide kanten op. Aanvaard elkaars gezag, dus beide hebben gezag, beide hebben elkaar wat te zeggen, mogen er zijn.
Het is net als bij God zelf, waar mannen en vrouwen beeld van zijn. Er is tussen God de Vader en God de Zoon en God de Heilige Geest geen hogere of lagere God. Vader is niet meer God dan Jezus, of de Geest. Er is geen rangverschil. Maar er zijn natuurlijk wel verschillen. God de Vader, de almachtige, is de schepper van hemel en aarde. Jezus, zijn zoon, die zijn vader verliet en bij ons kwam, Hij die onze gebrokenheid droeg, dingen waar je je voor schaamt en liever in bedekte termen over spreekt, daarvoor hing hij daar in zijn schaamte; om ons weer heilig en heel te maken. De Geest is degene die in ons woont, en nu hier, op deze aarde is. God bij ons, om ons, in je, want je bent een tempel van de Geest, zegt de Catechismus.
Er is geen hoger en lager, binnen God. Dus ook niet tussen mensen. Een man is niet meer mens dan een vrouw. Maar er is wel een rolverdeling binnen God. De Heilige Geest is niet mens geworden, Vader heeft niet aan het kruis geleden voor onze zonden.

Waarom is het dan zo lastig om te spreken over verschillen tussen mannen en vrouwen? Waarom moet alles hetzelfde? Paulus zegt dus niet dat alleen vrouwen respect moeten hebben voor hun mannen. Dat moet andersom ook. Hij zegt ook niet dat alleen mannen van hun vrouw moeten houden Andersom is ook fijn. Wat hij wel bedoelt is dat als mannen hun vrouw toegewijd zijn, alle energie en liefde geven aan hun vrouw, dat ze dan op Jezus lijken. En de vrouw, die haar man respecteert, en goede dingen van hem zegt, lijkt op de gemeente, die alles van haar God verwacht. Man en vrouw zijn beeld van God. En tegelijk beelden ze iets uit van de verhouding tussen God en mensen.

Paulus citeert daarbij een vers uit het scheppingsverhaal: “Daarom zal een man zijn vader en moeder verlaten en zich hechten aan zijn vrouw, en die twee zullen één lichaam zijn.” Jezus is de man die zijn vader verliet. Om zich te hechten aan zijn vrouw. Om een lichaam met haar te zijn. Jezus is degene die zich helemaal opoffert. De kerk is de vrouw, die haar voor hm openstelt, die hem ontvangt, die ontzag voor hem heeft.
Paulus is heel voorzichtig met zijn toepassing van Genesis. Hij spreekt over een groot geheim. Dit mysterie is groot – en ik betrek het op Christus en de kerk. Heel bescheiden zegt hij: Dit is hoe ik het uitleg.

Tot slot wil ik, in die lijn van Paulus het verhaal van Genesis 2 met u lezen. Eigenlijk met dezelfde voorzichtigheid. Maar ik geloof dat het iets zegt over Jezus’ liefde voor jullie, de kerk.
Want als man en vrouw een afbeelding mogen zijn van Jezus en de gemeente, dan is het verhaal van het verlangen van Adam, een afbeelding van Jezus’ verlangen.
Genesis 2, vanaf vers 18. “God, de Heer, dacht: Het is niet goed dat de mens alleen is.”
Was God voor de schepping ook alleen? We weten daar niet iets over. Dus laat ik voorzichtig zijn; Ik geloof dat God geen mensen nodig heeft. Hij heeft niets nodig, hij is God. Maar we hebben hem wel leren kennen als iemand die graag geeft. Kijk maar naar Jezus. Hij geeft zich helemaal. God laat het Adam voelen, van alle dieren is er een mannetje en een vrouwtje. Bij jou niet. Je bent nog niet af. Er mist iets. Jij hebt nog niet iemand om je aan te geven.
En als bij Adam het gevoel van gemis en verlangen is gekomen laat God Adam in slaap vallen, en hij maakt Eva. De eerste woorden die God liet optekenen van de mens is een liefdeslied: “Oh, eindelijk een gelijk aan mij.” zingt Adam.
Zal Jezus deze woorden naar de kerk zingen, als Zijn bruid zonder vlek of rimpel bij hem komt? “Mijn eigen gebeente, mijn eigen vlees.”
In ieder geval zal je geheiligd bij God komen. God maakt van ons het beeld, waarin hij zichzelf herkent. “Eindelijk een gelijk aan mij.” En daar werkt Hij nu al aan door de Geest Daarom roepen de Geest met de Bruid samen om Jezus’ komst. Als het verlangen van 2 minnaars die ver bij elkaar vandaan zijn. En dan zal de dag komen dat Jezus zijn lieve bruid bij zich neemt. En ze zal stralen, opgestaan uit de dood. En ze zullen een lichaam zijn. En ze schaamden zich niet voor elkaar.

Amen