Zodat zichtbaar wordt dat God werkzaam is

Geliefde gemeente van onze Heer Jezus Christus,

De Geest is er altijd al geweest.
Betrokken bij de allereerste scheppingsdag,
zweefde God de Geest over de wateren.
Gen 1:1–3
Als een beeldhouwer die van te voren het stuk steen bestudeert,
er om heen draait, het van alle kanten bekijkt,
Wat moet er weggehakt worden?
en kijken wat er dan overblijft, aan moois.
Zo zweefde God over het water.
Want hij zag dat het zó niet goed was: woest en doods.
Er lag duisternis over de vloed.

De Geest is er altijd al geweest,
om orde te scheppen in de chaos.
Licht te scheiden van duisternis,
en het water van het land.
De adem van God, die blaast als het Woord klinkt:
Zoals je lucht, adem nodig hebt om te praten,
zo werken het Woord van God, en de Geest van God altijd samen:
Er moet licht zijn. (Beamer weg)

Dit licht komt de Geest brengen als hij wordt uitgestort:
op zonen en dochters, op oud en jong.
Ook jij, zoals je hier zit, draagt de Geest.
En zo wil hij licht brengen in je leven.
Zodat ons gewone leventje, doordrenkt is van God.
Dat je in elke vezel van je lichaam merkt dat het samen met Hem gaat.
En dan echt niet alleen het bidden, bijbellezen en zingen,
Dat natuurlijk ook,
maar ook echt het gewone: koffiezetten, balen van in de file staan,
met een collega de dag doornemen, of het maken van een fietstocht.
Want ook dat is de wereld die God liefhad,
Waarvoor hij zijn Zoon gaf,
Waar God bij wil zijn, door de Geest.
Vanmorgen wil ik stilstaan bij het verhaal van Pinksteren,
en het werk van de Geest, aan de hand van Johannes 3:21

Maar wie oprecht handelt, zoekt het licht op,
zodat zichtbaar wordt dat God werkzaam is in alles wat hij doet.

Ik heb dit vers gekozen, omdat het op een mooie manier zegt,
hoe het werk van God en gewoon, wat jij en ik doen, samen op gaat.

Want het eerste wat opvalt is, dat deze woorden van Jezus
iets van ons verlangen laten zien.
Het gaat over mensen die oprecht handelen.
Mensen die het licht opzoeken; verlangen naar het goede.
In het licht van God, eerlijk willen zijn over zichzelf,
naar God en naar anderen.
Maar ook, je uitstrekken naar God,
Verlangen naar meer van de Geest, streven naar de hoogse gave.
Verlangen om bij hem te zijn, je te warmen aan dat licht.
Het gaat over mensen, die hem opzoeken,
omdat je weet, dat je dat ook nodig hebt.
Maar ook, omdat het gewoon goed is, bij God.

En wat het mooie is van de manier waarop God werkt,
(en dat is de kern van deze preek)
dat mijn liefde voor God, mijn dankbaarheid,
hoe ik reageer op Gods goede nieuws
dat hij vergeeft, en me opneemt in zijn verbond, zijn gezin;
dat mijn geloof en de gehoorzaamheid die God vraagt,
dat alles wat ik doe, ook iets is, wat God in mij doet.
Zoals Jezus het zegt:
Zodat zichtbaar wordt dat God werkzaam is. (Beamer weg)

Tegelijk is het wel een beetje verwarrend.
Want wie doet het dan?
Als ik dankbaar ben, en uit liefde voor God het goede doe,
doe ik dat dan, of God?
Als je met een collega of een buurvrouw de dag doorneemt,
en gewoon niet in je opkomt, om te roddelen, lelijk te spreken,
wie doet het dan goed, jij of God?
En als Petrus preekt, preekt hij dan,
of heeft de Geest hem even overgenomen?

Hoe het precies zit, dat weet ik eigenlijk niet.
Want de Geest waait waarheen hij wil.
En soms sluit hij aan bij wat er is,
een lief of dienend karakter, mooie talenten.
Maar soms ook niet, dan overstijg je jezelf,
en kijk je eigenlijk verbaast naar de vruchten die de geest liet groeien.
Maar als ik het probeer uit te leggen,
dan heeft de Geest iets hards en iets zachts tegelijk.

Hij wordt uitgestort, uitgegoten alsof je een waterval over je heen krijgt.
En dat kan ontzettend hard gaan.
Als Jezus spreekt klinkt dat als de donder,
als Paulus zich moet bekeren, dan heeft hij eigenlijk geen keuze.
hij wordt in z’n nek gegrepen, en God zegt: Jou wil ik hebben.
Overweldigend.

En ook Johannes hoort de stem van de Heer,
het is als het gedreun van watermassa’s,
het gedender van honderden liters water dat vele meters neervalt,
Pure kracht, een heerlijk geluid.
En met pinksteren gaan die sluizen open.
Hij wordt uitgestort, en de Geest laat zich horen als een hevige windvlaag.
En het volk dat luistert naar de preek van Petrus
krijgt de wind van voren.
Overweldigend.

En tegelijk laat God zich kennen als een zachte bries.
De avondkoelte die het paradijs binnenkomt.
Of als Elia de Heer ontmoet,
dan is de Heer niet in de storm,
of de aardbeving, of het laaiende vuur,
maar juist in het gefluister van een zachte bries.
Op de pinksterdag zien de leerlingen de Geest van God in het vuur,
kleine vlammetjes over de hoofden,
maar zonder dat je kruin verbrant.
Net als bij de brandende braamstruik verteert God je niet,
ook al staan we oog in oog met de Heilige, zelf.

Iets hards, en iets zachts te gelijk.
Overweldigend, eigenlijk niet te weerstaan,
maar wel zonder je te verpletteren, te vermorzelen.
Je bent jezelf nog, nadat je de Geest hebt gekregen.
En tegelijk ben je ontzettend veranderd,
een verschil van dag en nacht.
Of, als je zegt: nou geloof hoeft van mij niet,
dan gaat God dat niet over–rulen.
Dan laat hij los, zonder je ooit echt los te laten.
Hij dringt aan, niet op.
Want Hij neemt daarin mensen wel serieus.

En daar zit het ongrijpbare van de Geest.
En hij neemt je serieus, sluit aan bij wie je bent,
Hij laat je tot je recht komen,
En hij verandert je, verandert je wezenlijk;
Hij maakt je goed, hakt weg wat niet deugd.
Als de beeldhouwer die om je heen cirkelt en je volmaakt wil maken.
Hij is voor je, achter je, om je heen.

En dat weghakken, dat hervormen, bijschaven, is soms pijnlijk.
De Geest kan namelijk niet altijd aansluiten
bij wat hij aantreft in mijn leventje.
Juist als het Licht van God over mijn leven opgaat,
Dan zie ik wat niet klopt, met Gods beeld.
en dan gaat de beeldhouwer aan de slag.
Als de Geest wordt uitgestort om je te laten bloeien,
en je vrucht te laten dragen, moet wel het onkruid weg.

Johannes 16:7–11
En Jezus vertelt zijn leerlingen wat de Geest zal komen doen.
De pleitbezorger: Wanneer hij komt zal hij de wereld duidelijk maken
wat zonde, gerechtigheid en oordeel is:
zonde – dat ze niet in mij geloven,
gerechtigheid – dat ik naar de Vader ga en jullie me niet meer zien,
oordeel – dat de heerser over deze wereld is veroordeeld.

Johannes 3:17–19
En in het gesprek met Nicodemus, Johannes 3, wat we gelezen hebben,
geeft Jezus ook al aan:
God wil niet komen oordelen, hij wil niet dat mensen verloren gaan.
En het oordeel dat hij komt brengen, is vooral gericht tegen de duivel,
de heerser over deze wereld.
Maar dit is hoe wij van nature in elkaar steken:
het licht kwam in de wereld
en de mensen hielden meer van de duisternis dan van het licht,
want hun daden waren slecht. Beamer weg

In de pinksterpreek van Petrus zie je dat de Geest,
de hoorders ook echt flink aan het bewerken is.
Hij hakt weg, bij de luisteraars wat niet klopt.
Met een hamer en een beitel deelt Petrus een gevoelige tik uit:
Jullie hebben de gezalfde van Israel laten vermoorden.
In Jeruzalem raakt de Geest de zonde aan.
en Petrus noemt hen een verdorven generatie.
En toen ze dit hoorden waren ze diep getroffen.
Bam, die zit, die kwam binnen.

Mannen, wat moeten we doen?
Dat ze Jezus niet wilden hebben zou hun veroordeling betekenen.
want we blijven zelf verantwoordelijk voor wat we doen.
Daarom zegt Petrus: laat je redden uit deze slechte generatie.
Draai je om, loop weg van je verkeerde keuze.

Wat Petrus dan zegt, in Handelingen 2:38,
lijkt wel een stappenplan om de Geest te krijgen.

1. Keer u af van uw huidige leven.
2. Laat u dopen, onder aanroeping van de naam van Jezus, en
3. dan zal de Heilige Geest geschonken worden.

We hebben broeders en zusters, die heel erg benadrukken,
dat je zonder de Geest maar een half geloof hebt.
Soms haast drammerig kunnen ze zeggen,
dat zolang je bijvoorbeeld nog niet in tongen kunt spreken,
je geloof nog niet af is.

In dit stappenplan van Petrus lijkt de Heilige Geest ook het einddoel,
maar dan is het wel goed om te kijken dat de Geest,
al zoveel eerder werkt.
Want Hij is er altijd al geweest.
Ook in de stappen van bekering, en doop, is de God aan het werk.
De luisteraars van Petrus’ preek vragen: wat moeten wij doen?
En hij zegt dan: kom tot inkeer, bekeer je.
En dan is dit een mooi voorbeeld van de tekst van vanmorgen.
Mensen zoeken het licht op, zodat zichtbaar wordt dat God werkzaam is.
Want ook die inkeer is werk van de Heilige Geest.
De profeet Zacharia heeft het al voorzegt:

Zacharia 12:10
Het huis van David en de inwoners van Jeruzalem echter zal ik vervullen
met een geest van mededogen en inkeer.
Ze zullen zich weer naar mij wenden, en over degene die ze hebben doorstoken,
zullen ze weeklagen als bij de rouw om een enig kind;
hun verdriet zal zo bitter zijn als het verdriet om een oudste zoon.

Ze rouwen om de Gods oudste zoon, die ze zelf hebben doorstoken,
en ze vragen: mannen, wat moeten we doen?
omdat er een Geest van inkeer is.
Hij begint al met bekeren. (beamer weg)
En ze krijgen een afkeer van wat ze gedaan hebben.
Soms laat de Geest het je stevig merken,
en krijg je de wind van voren.
soms een zacht fluisterstem in je geweten: zo gaat het niet goed.
Laat je redden. Draai je om, en wandel in het licht.

De Heilige Geest is er ook bij in die andere stappen.
Dopen doen we ook in de naam van de Geest.
Hij maakt ons eigen, wat Christus gedaan heeft.
Hij legt de verbinding tussen het kruis,
en je gewone leventje van koffiezetten en file–rijden.
Hij blaast je aan, om niet meer lelijk te spreken,
de eenheid te zoeken, en als het moet elkaar te verdragen.
Om oog te hebben voor wat zwak is, en over het hoofd wordt gezien.
En de Geest laat ons Jezus Christus aanroepen als Heer,
want niemand kan zeggen dat Jezus echt de Koning is,
dan door de Heilige Geest.

We hebben allemaal het stappenplan van Petrus doorlopen,
en over ons allemaal is de Heilige Geest van God uitgegoten.
En als we terugkijken hoe God, zijn weg ging met een ieder van ons,
dan zien we dat God werkzaam was, voor dat het ook maar doorhadden.
Johannes 3:21: Maar wie oprecht handelt, zoekt het licht op,
zodat zichtbaar wordt dat God werkzaam is in alles wat hij doet.

Het werk van de Geest is lastig onder woorden te brengen.
Hij waait waarheen hij wil.
En dat maakt Pinksteren ook wel een feest van verbazing.
Met alle mooie gaven en vruchten die hij geeft.
Er is een boel moois om uit te pakken,
aan te nemen, en je naar uit te strekken.
Veel in de schepping, door hem gemaakt, om van te genieten.
Van een tot een zonnig terrasje tot een lief en behulpzaam karakter.
En soms geeft hij je iets, waarvan je niet wist dat je het in je had.

De ene keer gebruikt de Geest je harde werk,
zegent hij je studie en je inspanning.
Gebruikt hij je natuurlijke talenten;
want dat is toch ook hoe de schepper–beeldhouwer je bedoelt heeft.
Maar God is groter dan wat hij gemaakt heeft,
hij is niet afhankelijk van jou en mij.
God geneest bijvoorbeeld door de dokters,
door liefdevolle verzorging van verplegers en mantelzorgers.
Je kunt er voor bidden dat God deze middelen gebruiken wil.
Maar er wordt ook gebeden en zeggen de dokters: het is een wonder.
De Geest is niet afhankelijk van de apotheek.
Je kunt God niet opsluiten in een pilletje en een witte jas.
Hij gebruikt het vaak, maar heeft het niet nodig.
God is zoveel groter.

De Geest gebruikt bestaande structuren, zoals gezinnen.
Ouders spelen dan vaak een mooie rol.
En of je als ouder nou vind dat je het goed of niet zo goed hebt gedaan,
het is goed om te weten God niet van ons werk afhankelijk is.
Want God is groter, en zorgt op zoveel manieren.
Soms gebruikt de Geest je vrienden, om over hem te leren.
We hebben in onze gemeente ook mensen
waarbij God niet echt via de ouders heeft gewerkt.
Geloof je, eigenlijk ondanks je opvoeding.
De Geest gaat hierin, met ieder een eigen weg.
En dan zul je terugkijkend zien, met de keuzes die jij hebt gemaakt,
dat God ook werkzaam was.
En het is goed dat wij hiervan getuigen zijn.
Om te kijken naar de grote daden van de Heer.
Zodat je ontdekt, dat hij groter was dan we dachten.

Ook in de kerk, en op de zendingsgebieden zie je hoe God werkt:
De Geest gebruikt preken, bijbelteksten,
het werk van zendelingen en evangelisten.
De sfeer tussen de mensen, en als die goed is, dan zie je God werkzaam.
Maar ook als je je niet zo op je gemak voelt, of de dienst maar zo–zo is,
ook dan geldt: De Geest is er niet van afhankelijk.
Hij vind wel wegen om je aan te spreken,
om je gemeenschap te laten ervaren.

God sluit zich aan, maar sluit zich niet op in de schepping.
Als Petrus gaat preken, zie je de vrucht van 3 jaar onderwijs van Jezus.
Wat hij geleerd heeft mag hij in praktijk brengen.
Tegelijk blijken de leerlingen zomaar even andere talen te kunnen spreken.
Dat had Jezus ze niet geleerd, maar komt er zomaar bij.
Terwijl een zendeling eerst heel wat maanden heeft moeten zitten,
om Oekraiens of Papiamento te leren.
Hij gebruikt de taal, je hobby, je liefde voor de natuur,
om tot je te spreken.
Maar als het nodig is verschijnt Jezus in een droom aan een moslim.
Dat is wat de Geest ook vandaag doet.
Als water, en als wind, en als vuur, hij kruipt overal tussendoor,
soms hard, soms zacht; maar hij vind zijn weg.

Zo gebruikt God de schepping.
En daarin neemt hij je serieus,
zonder dat hij ervan afhankelijk is.
Hij zet je in, zoals je bedoelt bent.
Zonder dat hij je nodig heeft.
En ook dit zijn maar woorden,
waarbij God gelukkig groter zal blijken te zijn.
Want de Geest is God. Hij doet wat hij wil.
Hij waait waarheen hij wil.
En we kunnen niet in een zin zeggen, dit is hoe het zit.
En dat is maar goed ook.
Zo blijft pinksteren een feest van verbazing.

En blijven we opletten hoe de Geest over het water zweeft.
Alert hoe we moeten meebewegen.
Waar we Jezus moeten volgen.
Dan zien we hoe hij orde schept in de chaos.
Licht van donker scheidt.
En je misschien wel stevig aanspreekt:
Kom tot inkeer en laat je redden!

De Geest is er altijd al geweest.
Betrokken bij de allereerste scheppingsdag,
zweefde God de Geest over de wateren.
Als een beeldhouwer die van te voren het stuk steen bestudeert,
er om heen draait, het van alle kanten bekijkt,
Wat moet er weggehakt worden?
en kijken wat er dan overblijft, aan moois.
Zo zweeft God over ons leven, zo is hij uitgestort over deze wereld.
Want hij ziet ook wat er niet goed aan is.
De duisternis die er soms over ligt.

En dan klinkt het Woord samen met de Adem:
Er moet licht zijn!
En dan zegt Jezus: ik ben het licht van de wereld.

Als je dat licht opzoekt, wordt zichtbaar,
dat God werkzaam is, in alles wat je doet.

Amen