Genieten

Beste volgelingen van Jezus, familie van God

En? Al weer zin in morgen?
Maandag, weer naar school of werk. Ha, Leuk he?
Sommigen van jullie zullen er zin in hebben.
Weer lekker knallen. Aan de slag op een fijne plek.
Tof als je dat hebt.
Sommigen hier hebben geen werk. Zucht. Weer een dag…
Ik zou me graag nuttig willen voelen maar dat is nu niet zo.
Of je hebt school en je vindt dat zo zinloos,
een opleiding gekozen, maar het voelt toch niet helemaal OK.

Kijk; dit soort dingen weet je niet van te voren.
Hoe het loopt.
Soms gaat het leven lekker, en soms gaat het gewoon rot.
We weten niet of er liefde of haat in ons leven zal zijn.
Het is allebei mogelijk
Voelt tegengesteld he? Wat een verschillen zijn er.

— Vanuit deze vraag, zat ik te denken:
We staan daar allemaal zo verschillend is,
hoe is dat eigenlijk met geloof?
Hoort daar één soort stemming bij, een eigen gevoel?
Wat voor een soort mensen mogen bij God horen?
Is geloof saai of serieus, omdat er niets mag?
Of is het alleen voor vrolijke happy–clappy mensen,
die helemaal in de Heer zijn?
Of alleen voor mensen die van zware orgelmuziek houden?

Natuurlijk weet ik wel, dat jullie best weten dat iedereen er mag zijn.
Dat je bij God mag horen, zoals hij je zelf heeft gemaakt.
Maar met deze toch ook een beetje sombere lezing uit de bijbel,
gaan we even testen, of dat echt zo is.
of je ook wil leren van chagerijnige of depressieve teksten uit de Bijbel.

Al die veelkleurigheid kom je tegen in de verschillende bijbelboeken.
Ik vind dat echt mooi.
Elk met hun eigen gevoel, met hun eigen manier van kijken.
Van geschiedenisboeken,
die soms episch vertellen over de strijd tussen goed en kwaad;
verhalen over Jezus, waarin je hm leert kennen
als iemand die hier rondloopt, mensen geneest, en preekt.
Tot brieven, die uitleggen wat er nu eigenlijk gebeurt is.
In de bijbel vind je prachtige gedichten en liederen
of neem Hooglied, en boek dat zingt over de liefde.

…, en dan hebben we dus Prediker.
Wat een pessimist; beetje depri. Moet dat nou zo?
Kijk maar eens naar vers 3:
Hun hele leven lang bedenken ze domme dingen – en dan gaan ze dood.
He, motiveert dat nou? Komt dit van God?
– En bij Prediker is de dood ook wel erg dood.
Geen hemel, of doorgang naar God, geen hoop op een betere wereld,
halverwege vers 10 zegt hij zelfs:
Want straks ben je dood, en dan is er niets meer. Niets om over na te denken,
niets om te doen, niets om te leren, niets om wijs van te worden.
Nou zeg?! Klopt dat wel? Is er niets na de dood? Gelooft Prediker wel eens?

In de voorbereiding was dit heel wat jongeren opgevallen.
Klopt dit wel? Niets na de dood?
En wat doe je dan? Als je iets tegenkomt wat je niet snapt.
Waarbij het lijkt alsof het niet klopt. Raak je in de war?

— Volgens mij is dit een eigenschap van Prediker.
Hij zegt het even met woorden die we niet gewend zijn.
Hij kijkt anders naar de wereld, wel erg somber soms,
even met andere, donkerder kleuren dan we gewend zijn.
Het volgens mij is ook wel een beetje zijn bedoeling
dat je van hem in de war raakt.
Hij maakt eerst onze ideetjes over het leven kapot.
Helpt je van het geloof af, dat we het kunnen snappen.
Hij zet je even stil.
Zelf heeft hij dat ook, he? Hij zegt:
Ik heb echt mijn best gedaan om wijs te worden.
En om alles te begrijpen wat er op aarde gebeurt.
Maar de dingen die God doet, kun je niet begrijpen.
Ook al denk je er dag en nacht over na,
en ook al geef je jezelf nooit rust.
Zelfs een wijs mens kan niet begrijpen wat er op aarde gebeurt,
ook al zegt hij van wel.
Hij raakt er zelf ook van in de war.

Kijk, we schrikken er misschien van als er staat:
Straks ben je dood en dan is er niets meer
Maar we hoeven het ook niet moeilijker maken dan het is.
Als ik sterf, en mijn lichaam wordt begraven,
dan kan ik niet de volgende dag naar mijn werk toe.
Maar als je anders tegen de dood aankijkt,
Als manier dat je naar God toe gaat, geldt nog steeds hetzelfde.
Ook dan kan ik niet op mn fiets springen.
Prediker zegt dat als je dood bent dat je niet meer kan werken.
Ze doen niet meer mee met alles wat er op aarde gebeurt.

En dat zette me aan het denken:
Zou ik nog mijn best doen,
als ik toch een eeuwigheid had om iets af te maken?
– Zou ik nog genieten, als alles toch al mooi was?
Het zou toch ook wel heel makkelijk zijn,
als ik altijd door kon gaan.
Het zou ook wel heel relaxed zijn,
als we je in de kerk konden beloven:
dat je een tof leven gaat krijgen en alleen maar zult genieten.
God zorgt ervoor dat je niks ergs zal overkomen.
En dat je altijd gelukkig zult blijven.

Op een bepaalde manier zegt te bijbel dit inderdaad.
Uiteindelijk wel.
Maar niet op de manier die ik het liefst zal willen.
Er zit nog ellende tussen, naast liefde, ook haat, naast leven, ook dood.
En Prediker drukt je gewoon even met de neus op de feiten.
Kom op. Wordt wakker.
Het maakt niet uit of je een eerlijke harde werker bent,
of het liefst in je pyama de hele dag Netflix kijkt,
het houdt allebei een keer op.
Of je nu netjes aan de regels houdt, of niet,
braaf binnen de lijntjes kleurt of de kantjes ervan af loopt –
Of je superblij door het leven gaat, of depri of iets er tussenin,
maar we gaan allemaal een keer dood.

Prediker lijkt een beetje somber.
Maar ook dat is een kleur die bij God mag horen.
De pessimist, de chagerijn, ook die zitten bij de familie van God
Mensen die ’smorgens niet uit hun bed kunnen komen.
Die het gevoel hebben dat alles zinloos is.
En als je er over nadenkt, is er eigenlijk ook een boel zinloos.
Ik geloof zelfs dat dit de meest eerlijke manier is,
om naar de wereld te kijken.

Maar juist daar, ontdekt Prediker wat echt belangrijk is.
Midden in zo’n sombere bui ontdekt Prediker opeens iets van God.
En dat is eigenlijk een wonder.
Want als je je echt down voelt, of als je echt depresief bent,
dan kan je niet zomaar zeggen: he joh, God is er ook nog!?
Of: geniet van de kleine dingen!
Dat is precies wat even niet meer lukt,
wat je met geen mogenlijkheid ziet in een depressie.
Prediker, op de één of andere manier, ziet het wel licht worden.
En dan niet later, of in de hemel waar alles beter is,
of in een fantasiewereld, ver weg,
die niets met de kleine dingen van hier te maken hebben.
Niet met zijn hoofd in de wolken, net doen alsof er niets aan de hand is;
Nee, juist op deze wereld. Dit is de plek waar het gebeurt.
Op deze aarde, onder die zon, beide door God gemaakt.
Deze plek doet er toe, hier en nu maak je de keus van je leven
(Daarom is het ook zo treurig als mensen domme dingen doen.)
Maar het focust hem ook, op wat nu belangrijk is.
Het motiveert hem, om nu goed te leven,
niet later ooit nog eens een keertje, nu!

Prediker ziet dat we tijd krijgen van God.
We weten niet hoeveel, voor hoelang,
maar zo lang we het krijgen, laten we het dan ook goed gebruiken, zegt hij.
Al die dingen, God geeft het.
Het is haast een opdracht: kom op, vergeet niet om te genieten!

Het is een beetje cliche he?
om te genieten van de kleine dingen. Dat weten we toch allang?
Maar iemand gaf in de voorbereiding aan
dat dat ook ontzettend moeilijk is.
– Is je ook opgevallen waarom Prediker hier zegt dat je genieten moet?
Het is niet, laten we maar zuipen en gek doen want de wereld is zo vreselijk.
Hij zegt ook niet: want genieten is goed voor je. Of: je moet toch wat.
Hij zegt zelfs niet: geniet maar want je bent het waard.
Prediker zegt dat je moet genieten, van brood, van wijn,
van de liefde, want: dat is wat God graag ziet.

God ziet dat graag, Hij kijkt allang met plezier naar je.
God geniet, als jij het goed hebt.

Ja echt? Zijn er dan geen regels, geen grenzen?
Is alles ok? Vind God dan alles wat ik lekker vind, goed?
Dat klopt toch niet?
– Weer brengt Prediker je dan even in de war.
Natuurlijk weet hij dat je geen domme dingen moet doen,
hij ziet genoeg wat treurig is, omdat mensen zonder God leven.
Maar het is wel interessant als deze vraag bij je boven komt.
Durf je alleen te genieten opgesloten in duidelijke spelregels?
Vinden we het soms spannend, als je ruimhartig de vrijheid krijgt?
Maar zo werkt dat toch met liefde? Dat je het een ander gunt
God ziet je allang met welbehagen aan.

Ga dat maar eens oefenen de komende dagen.
Of je durft te zeggen dat God het fijn vind,
als je met een biertje in je hand voetbal kijkt.
Of je het durft te zeggen dat God er plezier in heeft,
als jij je best doet er goed uit te zien. Als je geniet van ontspanning.
Ik denk dat als leert zeggen dat Hij plezier heeft van jou genieten,
dat jij makkelijker leert genieten van al die andere dingetjes die hij geeft.
Ik denk zelfs, dat als je de vrijheid voelt om te genieten,
dat we beter leren aanvoelen wanneer we goed genieten,
of zoals gewoonlijk weer eens domme dingen doen.

Genieten dus van brood en wijn, zeg maar, basisbehoeften eten en drinken.
Maar ook, geniet van wijn met een vrolijk hart,
geniet van plezier, van een mooi speciaal biertje, een oude whiskey.
Geniet van je vrouw, zegt prediker.
En totaal terecht zei een van de vrouwelijke catechisanten, ’of van je man’
Dus we hebben het vertaald naar: geniet van de liefde.

– Genieten dus, maar ik heb nog wel een paar laatste vragen.
Want is dat niet te makkelijk gezegd? En hoe doe ik dat dan?
Moet je school nu opeens leuk vinden?
Krijg je nu opeens zin in een saaier werkweek,
lost dit de maandagmorgenblues op?

En nog een andere vraag: want we hebben het nogal goed.
Geld om te genieten van meer dan genoeg.
En het voelt haast wrang, om tegen ons hier,
rijke westerlingen te zeggen dat je genieten mag.
Want hoe zit dat dan met de landen waar het rot gaat?
In Aleppo, waar je zelfs in een ziekenhuis niet veilig bent,
In Haïti, waar je net weer opgebouwde huisje,
door weer een orkaan, opnieuw weg is.
En dan hopen dat je nog familieleden over hebt.
Prediker zegt het vaker: De dood komt onverwachts.

Dit is dus de wereld waar we in leven.
Maar Prediker geeft om deze wereld, om dat leven, hier en nu.
En soms is het OK, maar soms ook nogal waardeloos, willekeurig.
Hij weet hoe zinloos het is om je huis na een orkaan op te bouwen
en te weten dat dat over een paar jaar vast weer zal gebeuren.
Of hoe zinloos het is om naar een ziekenhuis te gaan,
en er gewonder uit te komen, dan dat je er in ging…
Hij ziet je hoe je zoekt naar goede relaties, maar dat niet altijd lukt.
Hoe zinloos is het om te horen als je alleen bent: geniet van de liefde.
We verlangen zo naar echtheid in de contacten,
maar het lijtk alsof iedereen steeds meer fake is.
Zinloos, verspilde moeite, om dan jezelf te geven.
Dit is dus de wereld waar Prediker zo eerlijk pessimistisch van is geworden.
Hij weet dat het rot gaat, een bende is; al die domme dingen die we doen.
Er is liefde maar ook haat, en alls is zo oneerlijk verdeeld.
Hij weet dat het nutteloos is, maar hij zegt het toch:
geniet van wat God je geeft, God geniet meer van jou, dan je door hebt.
– En als dan toch alles een keer ophoudt, zorg dan dat je het goed doet.
Hij weet best dat het zinloos is, maar zegt het toch:
Als je iets doet, doe je best! Ga ervoor.

Prediker brengt je in de war. En dat hoort zo.
Veel jongeren gaven aan dat deze tekst ze aan het denken zet.
Dat was dus precies de bedoeling.
Een van de jongeren omschreef deze tekst als:
de balans tussen genieten en je kansen pakken.
Ik vond dat mooi gezegd. Zou zelfs nog een stap verder gaan en zeggen:
Dat prediker leert om te genieten als je je kansen pakt.
Denk er maar over na, waar je van geniet. Ik geloof echt dat het lukt als je weet dat God allang met plezier en met liefde naar je kijkt.
– Prediker breekt eerst alles af. Je weet niet of je gelukkig zult worden,
je weet niet of er haat of liefde in je lezen zal zijn.
Hij zegt: alles wat je doet is nutteloos.
Zelfs nadenken hierover; ook de preek die ik hier over houd, nutteloos.

En misschien is dat wel nodig, om alle zekerheid, en luxe,
en rijkdom die we hebben, even stuk te slaan.
Om het beeld kapot te maken dat ik al gelukkig was.
Zo leert depri–Prediker om blij te worden, niet met wat ik heb,
maar met God.
En hij geeft alles, dus: geniet ’r maar van! Amen