Mateloze Liefde

Geliefde gemeente van onze Heer Jezus Christus,

Ik wil dat je iemand in gedachten neemt, die je niet mag.
Je hebt misschien wel een hele goede reden om een hekel te hebben.
Hij of zij heeft je iets aangedaan, liet je zitten.
Of, mensen met een voorbeeldfunctie vallen soms tegen.
Een leider zonder goeie visie, die iedereen de verkeerde kant op stuurde.
Iemand die van zijn positie misbruik heeft gemaakt.
Jezus gebruikt de beelden van iemand die de macht heeft
om kleren van je op te eisen, of die je zomaar kan slaan.

Als je nu aan iemand denkt, dan is dat iemand met meer macht dan jij.
Maar het kan ook een persoon zijn, waarop je neerkijkt, die’t minder heeft.
Jezus geeft het voorbeeld van iemand die iets van je moet lenen.
Dan heb je nog iets tegoed, en hij komt maar niet over de brug. Gr, irritant!
Of je kijkt op hem neer omdat hij zo afhankelijk en onzelfstandig is.

Je hebt nu mogelijk een persoon in gedachten.
Maar misschien vind je het nog lastig.
Is jou niet echt iets aangedaan, of is je niet tekort gedaan.
Jezus heeft het over vijanden; nou, die heb ik niet.
En ik zal ook niet snel zeggen dat ik iemand haat.
Dan is het lastig om iemand te bedenken.
Omdat het niet in je aard ligt om een hekel te hebben.
Omdat je nu eenmaal zo aardig bent.
Maar er is vast wel een persoon die je niet ligt,
gewoon omdat jullie karakters botsen.

Heeft nu iedereen iemand in gedachten?
Een mens, die je om de een of andere reden niet mag.
Of (1) hij of zij heeft je iets geflikt,
Of (2) je zit maar te wachten tot je iets krijgt,
Of (3) je ligt elkaar gewoon niet omdat je echt heel anders bent.

Heeft iedereen iemand in gedachten?
Nu ga ik niet vragen dat je hem of haar vergeeft.
Het is natuurlijk mooi als je dat kunt,
maar misschien is het wel onvergefelijk.
Maar waar het om gaat, vanmorgen in de woorden van Jezus:
kun je je voorstellen dat God barmhartig is, voor die persoon?

Barmhartigheid is beetje een kerkwoord.
Weet je wat het is? Barmhartigheid, dat voel je in buik.
Het is dat je een arm om iemand wil slaan.
Een soort medelijden: ‘Man, ik heb met je te doen.’
Niet op iemand neerkijkend: ‘wat ben jij een slecht mens, zeg!’,
zelfs niet uit de hoogte iemand zielig vinden.
Maar wel de gebrokenheid zien en erkennen, en daar medelijden bij voelen:
‘Het doet me verdriet dat je zo geworden bent.’
Maar daarin ook iets van liefde, van bewogenheid.
En hoop en de wens dat het weer goedkomt.

In het Hebreeuws is het woord voor barmhartigheid,
hetzelfde woord als baarmoeder.
Het is een soort moedergevoel in je onderbuik.
Dat heeft God voor ons, en ook voor die persoon in je gedachten.

Nu zegt Jezus: “Wees barmhartig zoals jullie Vader barmhartig is.”
Lukt je dat?
Jezus werkt het uit hoe dat er dan uit ziet.
Dat zijn dus mensen die slecht zijn voor jou, die je moet liefhebben.
Poeh, dat is lastig.
“wees goed voor wie jullie haten,
zegen wie jullie vervloeken,
bid voor wie jullie slecht behandelen.”

Op een bepaalde manier maakt Jezus je weerbaar voor slechte mensen.
Er zijn nu eenmaal altijd mensen die over je heen lopen.
Wees niet naïef; er zijn mensen die je wat aandoen.
En er zijn mensen die zich zo afhankelijk van je opstellen,
dat zuigt je helemaal leeg.
Wen er maar aan. Laat het maar gebeuren.
En er zijn mensen die je gewoon niet mag.
Jezus zegt: probeer ze maar lief te hebben,
ook als zij niets liefdevols naar jou doen.

Als jij aardig bent, voor wie aardig is voor jou,
dan ruil je iets fijns voor iets fijns,
maar blijft alles per saldo hetzelfde.
Dat is geen verdienste.
Dat is geen genade, dat is niet bijzonder.

Jezus zegt: weet je hoe je van toegevoegde waarde bent?
Als jij wel liefhebt, als je goedheid toevoegt,
aan een wereld waar allemaal zondaars rondlopen.

Maar Jezus gaat nog een stapje verder:
En geef ze niet maar een beetje liefde,
tolereer ze niet; maar accepteer ze,
laat je liefdevolle moedergevoel spreken.
Zorg dat je hart krijgt voor mensen, compassie.
Eigenlijk zegt Jezus: Wees als God.
Wees barmhartig zoals hij barmhartig is.
Vergeef zoals hij vergeeft.

Oei. Ik kom er dan achter, dat ik dat zo hard nodig heb.
Ik heb dan Gods barmhartigheid nodig, omdat ik niet zo ben.
Ik wil graag dat God een moeder voor me is,
die in haar buik medelijden met me voelt.
Zich over me ontfermt, van me houdt.
We hebben een God nodig,
die niet veroordeeld, die vergeeft.

En ik weet dat Jezus dit helemaal heeft waargemaakt.
Hij zegende wie hem vervloekte, en bad voor wie hem slecht behandelde.
“Vader vergeef het hun, want ze weten niet wat ze doen.”
Hij liet zich op zijn wang slaan, en op zijn rug.
En nadat de ene spijker door zn hand ging, mocht de andere ook.
Ze namen hem zijn kleren af, boven en onder.
Na zijn mijlen–lange tocht hierheen
gaf hij wat van hem gevraagd werd: hij gaf zijn leven.

Is het een verdienste als je liefde krijgt, als je al vriend bent?
Is het genade, als God en ik al dikke mik zijn?
Nee, hij gaf dat, toen ik nog vijand was.
Ik was een vijand van God. Ik haatte God,
ik vervloekte hem en hoefde hem niet.
’t zijn de joden niet die u kruisigden, maar ik ben het
ik ben de spijker, de speer, de gesel die u sloeg.(naar Revius)

Van die drie soorten mensen, van het begin van de preek,
die je niet ligt of niet mag; –
we zijn ze voor God allemaal.
Namelijk als ik tegen God kies, hem belachelijk maak
en hem pijnig en verdriet doe met mijn zonde.
Ik doe hem iets aan. Ik sla hem in het gezicht.
En wat doet God?
Hij tolereert me niet maar, maar hij heeft liefde voor me.
Keert vol liefde zijn wang toe, en het risico is levensgroot
dat ik hem weer zeer doe. Maar hij geeft zich.

Dan kun je denken, wat fijn dat God zo is.
Wat heerlijk. Ja, eigenlijk mag ik hem wel wat vaker prijzen,
om die mateloze liefde, en die oneindige barmhartigheid.
Maar krijgt hij van mij waar hij recht op heeft?
Prijs je hem om wie hij is in je gebed?
Ik denk dat we hem niet de lof geven die hij verdient.
Maar dat we lekker afhankelijk van hem leven.
We trekken wat genade naar ons toe als we het nodig hebben,
en doen weer een lening, maar het kost ons niets.
We profiteren van God.
En God?
Hij tolereert me niet maar, maar hij heeft liefde voor me.
Een overvolle maat, een overdaad aan genade.
Hij geeft en geeft maar, en drukt het nog eens goed aan.
‘Hier heb je nog wat liefde.’
Want is het een verdienste, als God het terugkrijgt?

En degene die anders is en gewoon niet matcht.
Nouja, dat ben ik dus ook:
Want ik ben niet zo barmhartig als God.
Zijn we soms niet super veroordelend?
Kijken we niet neer op anderen,
vinden we het soms niet moeilijk om te vergeven.
Blijven we mopperen, en het kwaad van een ander nadragen.

Leer dan van Jezus hoe hij er mee omgaat.
Hij is een oneindige voorraad van gevende liefde.
Goed stevig aangedrukt, een overdaad.
In de mate waarmee hij geeft,
zal hij dan ook niet mateloos geloofd worden?

Dat is hoe het werkt:
Doordat ik een aangedrukte overvolle maat krijg,
bakken vol barmhartigheid, wordt ik zacht gemaakt. Mild.
Iemand die mij iets heeft aangedaan, dat is echt erg.
Hij of zij moet echt van genade leven.
Net als ik om een andere reden ook van genade leef.
En als je dat ziet,
begint er in je buik iets van de hardheid weg te smelten.
Wordt je minder veroordelend,
en kijk je niet op anderen neer.
Maar je bent weerbaar gemaakt voor het kwaad van anderen.
Eerlijk zeggen: ja, dat is er.
Maar ook: laat het maar over je heen komen.
Om te ontdekken dat Jezus,
na al die dubbelzijdige slagen in zijn gezicht,
en die spijkers in zijn hand, het toch overleeft.
In je, zat iets van hekel, van haat, en dat is doods.
Maar in je staat iets op uit de dood,
en dat is wél zoals God.
In Gods barmhartigheid groeit een nieuw leven.
En zijn nieuwe leven groeit ook in mij:
Zo barmhartig, zo moederlijk als hij is.
Niet veroordelend en zo vergevingsgezind,
zie je het ook bij jezelf?

Dit is bedoelt als een geruststelling:
dat je dat bij jezelf ontdekt.
Ik wordt zo, de maat die ik bij mezelf ontdek,
dat is iets van de liefde die God dus ook voor mij heeft.

Schrik niet, als het je tegen valt.
Als het moeilijker is om te vergeven dan je zou willen.
Want zo kan je het horen he?
Dat er pas vergeving voor jou is, als jij vergeeft.
Dat er pas barmhartigheid is voor jou,
als je dat aan andere bewijst.
Maar als Jezus je iets leert, dan is dat God niet het onmogelijke vraagt.
Maar je het onmogelijke geeft:
De maat waarmee hij geeft, is een goede volle aangedrukte maat.
Mateloze liefde.

Amen