De grote reset

Geliefde gemeente van onze Heer Jezus Christus,

Blauwe lucht en even geen files.
Als je kijkt naar satellietbeelden van uitstoot van gassen:
de lucht in China is weer helderder, de smog is weg.
Als je zou durven zou je er zonder mondkapjes kunnen lopen.
Mensen in India kunnen eindelijk de toppen van Himalaya weer zien,
Ook het Ruhrgebied stoot minder uit.
En wij hier hebben stralende strakblauwe luchten,
met zoveel minder vliegtuigen die daar een streep doorzetten.
Het lijkt wel een reset voor de lucht.
Als ik buiten de vogels hoor fluiten is het haast
alsof ik hoor dat ze de helder frisse lucht waarderen.

Een andere reset.
Duitsland, na de eerste wereldoorlog, had veel schulden.
Als verliezer moesten ze herstelbetalingen doen.
Op het moment dat Duitsland dat niet lukt, en mensen gaan staken,
raakt Duitsland in een diepe economische crisis.
Om wel te kunnen betalen, maken ze extra geld, ze printen nieuw geld.
Net als wat ze nu in de VS doen. Maar daardoor zakt de waarde.
Kost een brood eerst 4 mark, een jaar later 163,
en weer een jaar later 200 miljard. Voor 1 brood…
Je kunt je schulden niet oplossen door geld bij te printen.
De onrust groeit, en zal later de voedingsbodem zijn
waarop Hitler kan opkomen.
Na weer een verloren oorlog, nog weer meer schuld en reparatiebetalingen,
blijkt het gewoon niet te dragen.
We weten als mensen niet zo goed wat we met schuld moeten.
Eigenlijk is er maar 1 oplossing, en dat is vergeving.
In 1953 word een deel van de schuld kwijtgescholden. Een grote reset.

Als God zijn ideale regels geeft,
zegt hij dat het land ook een reset nodig heeft.
Na 6 jaar, krijgt het land het 7e jaar rust.
En niet alleen het land, ook de boeren:
niet meer actief zaaien en oogsten en verkopen,
maar gewoon per dag leven van wat er op komt.
En na 7 keer 7 jaar, nog een jaar extra.
En ook de economie krijgt dan een reset.
Alle schulden worden kwijtgescholden.
Was je in de loop van de tijd aan lager wal geraakt,
had je jezelf als slaaf moeten verkopen,
of je land, de bron van je inkomsten,
dan kreeg je dat in dat 50e jaar, het jubeljaar weer terug.
Dat land was je erfstuk, wat in de familie moest blijven.
Zo had God het verdeeld.
En het jubeljaar is dan een soort economisch pesach.
Terug naar je beloofde land, en niet langer meer slaaf.

De corona legt heel veel plat, ons dagelijks leven,
de sociale contacten, belangrijke stukken van de economie.
Het voelt haast als een verplicht sabbatsjaar.
Een beetje ironisch wel, de ziekte slaat bij ons op de longen,
maar geeft de wereld een adempauze.
En ironisch, omdat de opluchting, de rust voor het land,
bij thuiswerkers juist extra druk geeft.
Of misschien zelfs zorgen over een dreigend faillissement.

Bij Sabbat en bij rust, denk ik heel erg aan iets wat fijn is,
en wat ontspanning geeft aan mij, ik denk aan vakantie.
Misschien herken je dat wel.
Ik denk niet aan verplicht stilgezet worden.
En wie een sabbatical zou willen, die kiest daar voor.
Je denkt er niet aan dat zoiets opgelegd wordt.
Ik merk alleen heel erg aan deze tekst,
dat dat wel een beetje egoïstisch gedacht is.
Zo makkelijk ben ik alleen bezig met waar ik rust van krijg.
Terwijl de wet is opgesteld voor het land. Voor de aarde.

Vanmorgen stellen we elkaar dus de vraag:
Geef ik rust aan mensen om me heen, of laat ik anderen maar doorwerken.
En dat zit in de verwachting of iemand meteen op je appje reageert,
tot hoe snel je wil dat je pakketjes bezorgt worden.
Gun je de wereld om je heen een adempauze?

En ook, laat jij jezelf ook stilzetten?
Gun je jezelf rust, of zitten we met elkaar in een manier van leven,
waarbij je veel van anderen verwacht, en nog meer van jezelf?
Werken we knoeterhard, en is het eigenlijk nooit af,
nooit goed genoeg.
Moet je perse op zondag nog je huiswerk maken?
Of lukt het je om je te vervelen?
Of moeten we van deze tijd perse maar het beste maken.
Jezelf doorontwikkelen en eruit halen wat er in zit…

Stel je voor dat je landbouwer was in het oude Israël.
Hoe zou het zijn om je netjes bijgehouden akker,
een jaar lang te laten liggen…
Durf je even de natuur zijn beloop te laten,
het even los te laten, en rust te gunnen?
Die rommelige akkers is vast niet hoe het er de andere 6 jaar uitzag,
maar dwars daar doorheen zorgt God, zodat je niets tekort kwam.
Het is ook goed voor een land, want intensief put uit.

En deze regel laat ook zien,
eens per 7 jaar, is jouw land niet van jou maar van iedereen.
jij hoeft niet te werken voor jouw oogst,
maar iedereen mag het veld op.
En nu de meeste mensen geen boer zijn, probeer het maar te vertalen:
jouw skills, zijn niet alleen voor jou om in te zetten.
Daar mogen ook anderen de vruchten van plukken.
Bij een grote reset denk je misschien ook wel
aan de verdeling tussen de 1 procent, en de 99,
en al de spanning die dat geeft.
Maar als het land voor iedereen is, dan lopen ze dus naast elkaar,
de rijke 1 procenter, en de gewone man.
Naast elkaar, op hetzelfde veldje, dat even van iedereen is.

Ik moet denken aan de vroege kerk, waar dan staat
dat ze alles gemeenschappelijk hadden. Hand.02:44; Hand.04:32
Het lukt de mensen dan om te delen.
Kan deze opgelegde sabbatsrust, die echt geen vakantie is,
je ook helpen om te leren delen?
Je laten oefenen om de teugels even te laten vieren.
Om te zien dat niet alleen het 7e jaar,
maar elk moment aan de Heer gewijd is.

En dan in de grote cyclus, op weg naar het jubeljaar,
een grote reset, eerlijke herverdeling van geld en goed.
Dat is niet, omdat het verkeerd is het goed te hebben.
Maar wel om iedereen een eerlijke kans te geven.
Je ziet daar, dat er nog iets wijs van God in deze regel zit.
Want de boel wordt opgeschud.
En je mag weer opnieuw beginnen.
Niet alleen economisch, maar ook tussen mensen onderling,
en tussen jou en God.

Het is niet voor niets
dat het Jubeljaar wordt gekoppeld aan de grote verzoendag.
En dag van vergeving van alle schuld die ik naar God toe heb.
En dan mag iedereen weer opnieuw beginnen.

Dit is een beetje een bijzondere wet, zo weggestopt in een hoekje
van een boek dat we ook niet vaak opendoen, Leviticus.
Hoevaak zouden ze dit in Israël nu echt hebben gedaan?
Je leest er niet veel over.
Als je in Leviticus doorleest, gaat het erover,
wat er gebeurt als het volk niet luistert.

Een hele tijd later blijkt hoe nodig dat was.
Want het lukt niet om niet naar de regels van God te luisteren.
En dan komt de ballingschap, het volk moet weg uit Israël.
Dat is, nadat God keer op keer had gezegd, gedreigd, gesmeekt,
dat hij wil dat zijn volk luistert.
Hij wil het echt bewijzen: Die regels zijn goed. Ik zorg voor je.
Ik hou van je! Maar de mensen willen er niet aan…
En dan lees je in een van de verslagen van de geschiedenis van Israël:
“Maar zij lachten Gods boden uit,
minachtten zijn woorden en dreven de spot met zijn profeten,
totdat de toorn van de HEER tegen zijn volk zo hoog oplaaide
dat niets hen meer kon helpen.” 2Kron. 36:16

God stuurt dan vijanden op Jeruzalem af.
De stad wordt platgelegd, niemand wordt gespaard.
Ook de tempel niet, de plek waar God zoveel van houd;
de plek waar het weer goed zou kunnen komen, zelfs die plek gaat eraan.
En dan lees je in een van de verslagen van de geschiedenis van Israël,
in Kronieken 36 een hele bijzondere reden: 2Kron. 36:21
“… Zeventig jaar bleef het land braak liggen en had het rust,
totdat alle niet in acht genomen sabbatsjaren vergoed waren.”

Alsof de mensen het toen ook al zo moeilijk vonden,
om hun rust te nemen, om hun akker te laten voor wat is.
Alsof ze toen ook al de controle zelf wilden houden.
En hun zorg niet uit handen durfden geven.
Het is dus echt iets van alle tijden. Dat het lastig is om te vertrouwen,
dat als je niet zaait, dat er heus wel genoeg eten is voor iedereen.
Moeilijk: om te delen, per dag te leven, in afhankelijkheid.
Herkenbaar hè? Dit lukte Israël dus ook niet zo goed.

Wat ik mooi vind. Jezus zegt ergens dat hij de tempel gaat afbreken.
En in drie dagen weer opbouwen. Joh. 2:19; Mt. 26:61
Hij heeft het daar over zijn sterven en opstaan, want hij is de tempel.
Maar als je dat dan legt naast die bijzondere reden in Kronieken
dan zie je dat hij dus ook onze onrust, ons gebrek aan vertrouwen, droeg.
Dat wij het zo moeilijk vinden om rust te nemen,
stil gezet te worden, dat het gaat jeuken en irriteren.
De tempel was erom verwoest,
zijn rug was erom open geploegd,
omdat het het volk niet lukte de sabbatsjaren te nemen.
Maar dan heeft Jezus, dat dus ook gedragen.

En dan wordt het na 7 x 7 jaar een jubeljaar,
Dat is precies wat Pasen is, hè, een grote reset.
Want we weten als mensen niet zo goed wat we met schuld moeten.
Eigenlijk is er maar 1 oplossing, en dat is vergeving.
Een grote verzoendag, en massale kwijtschelding van schuld.
We waren slaaf, niet de eigenaren van het beloofde land,
maar we krijgen alles weer terug. Door Jezus.

Hier wil ik je vanmorgen mee bemoedigen.
Als je een beetje gek wordt van deze opgelegde rust.
Waar je helemaal niet echt van uitrust, met iedereen in huis,
als je erachter komt hoeveel liefde en geduld
al die juffen en meesters eigenlijk hebben.
Als je het lastig vind om afhankelijk te zijn,
en iemand anders je boodschappen te laten doen, je liever niet stilzit.

Maar dan hoop ik ook dat het ons beter lukt, om het wel te leren.
Leven in afhankelijkheid, dag voor dag.
Om er van te genieten, en er ook van te delen,
van alles wat er er nu aan random ideeën opbloeit.
Om die zogenaamd onverzorgde aarde, waar God heus wel voor zorgt.
Om die genade van God dan ook aan te nemen. Dat wonderlijke kadotje,
dat er echt wel iets is,
ook als je niks kan doen.
Dat er zelfs voldoende zaaigoed van overblijft,
om komend jaar weer wel actief vol aan de bak te gaan.

En ik hoop ook dat je ziet, dat de rust van Sabbat,
is niet alleen relaxed voor mij,
maar een adempauze voor de hele wereld.
Misschien zijn we teveel op onszelf gericht geweest.
Maar voordat je nu teveel schuld op je neemt,
schuld is iets wat alleen maar vergeven kan worden:
geloof dan ook, dat als het goed is voor de hele aarde,
dan ook voor jou en voor mij.
Het beeld van Sabbat, rust, en een goed leven,
is ook een beeld voor de tijd die komt.
Zo is niet alleen deze wereld, maar zijn ook jij en ik
onderweg naar die dag.

En als woord voor onderweg zegt Jezus: “Kom naar mij, jullie die vermoeid zijn
en onder lasten gebukt gaan, dan zal ik jullie rust geven.” Mt. 11:28
Amen