Het Woord vertaalt zich

Geliefde gemeente van onze Heer Jezus Christus,

Vakantie. Het is misschien wel een gevaarlijk onderwerp
om mee te beginnen: Want mogen we weg?
Mag je wel naar je favoriete camping in Frankrijk;
kom je Duitsland of België wel binnen?
Krijgen we het geluid van andere talen te horen deze zomer?
Maar vanmorgen wil ik daar toch beginnen.
Juist om die andere talen.

Want communicatie is eigenlijk wel iets bijzonders.
Zoveel verschillende talen en tongvallen als er zijn.
Iedereen praat op zijn of haar eigen manier. Typische zinnetjes.
Uitdrukkingen uit de regio. Want je leert een taal van huis uit.
En precies daarom kan het je heel dicht bij een ander brengen.
Als je opeens in de moedertaal spreekt. Dat spreekt je aan.
Een gebed of bijbelvertaling in dialect komt dichterbij.

Sommige talen lijken op wat we gewend zijn.
En van andere talen is weer helemaal niets te maken.
Sommige mensen zijn er super goed in, alsof het ze komt aanwaaien.
Anderen moeten er echt voor blokken…

Als je in het buitenland bent; heb je dan ook het idee,
dat mensen het waarderen als je probeert hun taal te spreken?
Misschien kun je een paar zinnen Italiaans,
of een aardig woordje Frans of Duits.
En ons Engels is meestal ook best OK. Vaak beter dan hun Nederlands.

Mensen zijn soms verbaast dat je je best doet hun taal te spreken.
En dat wordt vaak gewaardeerd, heb ik gemerkt.
Wij waren een paar maanden terug in Berlijn.
En toen ik een keer mn best deed om Duits te praten,
konden ze merken dat ik geen Duitser was, dat snap ik wel,
en meteen schakelen ze over naar het Engels.
Maar eigenlijk vond ik dat heel irritant.
Dan doe je je best om een ander te bereiken,
geven ze antwoord in een andere taal,
net alsof het niet goed genoeg is.
Even miscommunicatie in het gevoel.

Een ander voorbeeld van talen; het is al een oud boekje,
maar iemand heeft een geschreven over liefdestalen.
Er zijn 5 talen van de liefde.
Je kan je liefde bijvoorbeeld laten merken,
doordat je positieve woorden spreekt:
Waardering, complimenten, “ik hou van je”.
Of juist doordat je veel tijd en aandacht geeft,
en niet bent afgeleidt door tv of telefoon, maar echt aanwezig.
Of je kunt je liefde juist laten zien door kadotjes te geven.
Een andere liefdestaal is dat je helpt.
Van de was doen tot thee zetten, van stofzuigen tot een band plakken,
maar ook gewoon betrouwbaar zijn in het nakomen van afspraken.
En de 5e taal is die van het aanraken:
Hand in hand lopen, een schouderklopje, kneep in de arm,
een intense kus en alles wat daarop volgt…

En vanmorgen hadden we heel veel beeldtaal. Allemaal talen.
En ook daar merk je hoe heerlijk het is, als je elkaars taal verstaat.
Als de boodschap overkomt, en jouw liefde of talent begrepen wordt.
En ook daar kun je je voorstellen, net als dat voorbeeldje
uit Berlijn van even terug, hoe irritant het is, als de een,
in de ene taal praat, en dat de ander in een andere taal terug praat;
maar dat het dan toch net niet is…

Soms leven we in een tijd van spraakverwarring, langs elkaar heen leven.
En zelfs al doe je je best om de ander te bereiken,
soms lukt het gewoon niet.
De ene keer is het echt onwil; dan moet het op jouw manier.
ik luister alleen als ze het zo en zo doen.
Maar soms is het onmacht, of echt domme pech,
dat je elkaar gewoon net per ongeluk verkeerd begrijpt.

In Babel verwarde God de talen.
Hij rammelde de letterbak van onze woorden door elkaar,
en sindsdien verdwalen we in onze talen. Babbelen we maar wat.
Was het een straf van God? En manier om op de rem te trappen?
Mensen waren heel pocherig, overmoedig,
dachten dat ze zich konden wapenen tegen de straf van God.
Wij bouwen wel even een toren, een baken,
als verzekering tegen weer een watersnoodramp.
Wir schaffen das. Wij fixen het wel even…
Maar dan komt God en gooit dat plan door elkaar.
Sindsdien praten we langs elkaar heen, miscommunicatie is een vloek.

Maar je kunt ook naar talen kijken, als een verrijking,
als een teken van de veelkleurigheid van de mensheid.
Elke cultuur vertaalt zich naar een unieke grammatica.
Elk volk met een eigen manier van zeggen.
En in al die diversiteit laten we iets van Gods grootheid zien.
Dat is zeker waar.
Het is zelfs het punt van de kortste psalm. Ps 117:1
“Loof de HEER, alle volken, prijs hem, alle naties.”

Maar in onze culturele diversiteit stuiten we zo vaak op onbegrip.
En dat is wat het verhaal van Babel wil vertellen.
God stopte daar de arrogantie van de mensen.
En laat me zien, hoe vaak we eigenlijk zijn opgesloten in onszelf.
Hoe moeilijk het is, om open te staan voor wat een ander belangrijk vindt.
Onze projectjes, onze inspanningen mislukken dan en worden een ruïne.
En het gevolg is dat we samen klieken bij gelijkgestemden.

Maar nu gebeurt er met Pinksteren iets bijzonders.
De Geest laat ons elkaar verstaan.
Kijk maar naar al die leerlingen.
Ze werden allemaal vol van de Heilige Geest,
“en begonnen op luide toon te spreken in vreemde talen,
zoals hun door de Geest werd ingegeven.”
Zomaar kunnen praten in een andere taal,
zomaar een ander kunnen bereiken, echt contact maken,
de herinnering aan het ouderlijk huis:
moedertaal die met de pap–lepel is ingegoten.
Ze hoorden de leerlingen in hun eigen taal.
niet met steenkolen–Engels, niet met handen en voeten,
maar ze kwamen heel dichtbij
Dat is een kadotje uit de hemel.

En dat is precies wat dit wonder is.
God laat zien dat als je langs elkaar heen praat, of niet begrijpt,
de Geest zorgt ervoor dat de boodschap wél zijn doel bereikt.

Zo maakt de heilige Geest een nieuwe eenheid.
“Toen de dag van het pinksterfeest aanbrak waren ze allen bij elkaar.”
Allemaal. Er ontbrak er geen een.
Ze krijgen van God allemaal dezelfde behandeling.
De vuurtongen verspreiden zich over iedereen,
en “allen werden vervuld van de heilige Geest
en begonnen op luide toon te spreken in vreemde talen.”
Iedereen, allen. Zie je die woorden: Iedereen doet mee.
En het is ook luid en duidelijk, al die talen door elkaar.
Een kakofonie van klanken, dwars door elkaar heen.
Maar iedereen doet mee, en iedereen stroomt daar samen,
en iedereen wordt aangesproken.
De Geest maakt zo een nieuwe eenheid.

Als de Geest ons vandaag elkaar laat verstaan,
als we recht doen aan elkaars motieven, en we begrip hebben:
als jij mij wil verstaan en ik jou.
Dat is waar ruimte komt, verbondenheid en eenheid,
samengestroomd rond Gods taal van liefde.
Dat is waar de Geest voor zorgt.

Dat is anders dan de eenheid van Babel.
Daar gold het recht van de sterkste.
Die toren die ze bouwen;
het zijn net schreeuwerige jongens die pochen wie de langste heeft.
Daar geldt de grootspraak. Dat is ook een vorm van eenheid.
Maar geen eenheid die elkaar verstaat,
of elkaar probeert te begrijpen, de ander zoekt.
Dat is een eenheid die de ander plet en wegdrukt:
Ik ben de beste, en dan gaat dat ten koste van anderen.
Make America great again betekent voor sommigen: make Mexico minimal.

Maar hier in Jeruzalem horen de mensen
over de Zoon van de Vader, in hun moedertaal.
Parten, Meden, Elamieten, Mesopotamiers in het oosten,
Kapadocie, Pontus en Asia, in het Noorden, Turkije
en daarin naar het westen heb je Frygie en Pamfilie.
Nog verder naar het westen heb je Rome.
En vandaar naar beneden, naar Afrika,
Libie, Cyrene, Egypte.
Maak je de cirkel af kom je nog over het eiland Kreta,
en draai je door tot het Arabisch schiereiland.
De hele windroos wordt aangeblazen door de Geest.
De eigenheid van alle talen wordt door God erkent en gewaardeerd.

Het wonder van tongentaal is,
dat onze natuurlijke aanleg om elkaar niet te verstaan,
door de Geest wordt herstelt.
Daarmee is Pinksteren de toepassing van Pasen.
Want met Jezus’ opstanding zie je dat het voor Jezus geldt.
Hij leeft, en dat is machtig mooi voor hem.
Maar met Pinksteren wordt het doorvertaald naar mensen.
Nu is bij de mensen het herstel te zien: we kunnen elkaar weer verstaan.
Het Woord van God, vertaalt zich.
De Geest herstelt de misscommunicatie van Babel:
de verbroken verbinding tussen de hemel en de aarde,
maar ook verzoening tussen volken, tussen verschillen.
En maakt een nieuwe eenheid.
Kerk zijn is dus niet het samenklieken van gelijkgestemden.
Maar juist afgestemd raken op de ander.
En vervolgens, luid en duidelijk,
al die talen dwars door elkaar te horen geven.

De eenheid van Babel zou de taal van anderen verdrukken.
Daar worden de bouwsels uiteindelijk verlaten, trekken mensen zich terug.
Maar in de eenheid die de Geest geeft, is er ruimte voor elkaar.

Ik heb zitten nadenken, waar gebeurt het wonder nu:
Is het de leerlingen die zich aanpassen naar andere talen?
Dan is het een spreek–wonder. De leerlingen spreken andere talen.
En doet de Geest het wonder in de mond van de zender.
Dat is wat er staat in vers 4:
“allen werden vervuld van de heilige Geest
en begonnen op luide toon te spreken in vreemde talen,
zoals hun door de Geest werd ingegeven”

Maar je kunt ook kijken naar vers 8
“Hoe kan het dan dat wij hen allemaal in onze eigen moedertaal horen?”
Daar lijkt het meer op een hoorwonder.
Alsof de Heilige Geest de woorden die gewoon gesproken zijn,
als het ware vertaald terwijl ze door de lucht vliegen.
En als moedertaal bij de ontvanger binnenkomen.

Als ik naar de tekst kijk, vind ik de eerste optie het meest aannemelijk.
Maar ik geloof van de Heilige Geest dat hij op beide manieren werkt.
Zowel bij zender als bij ontvanger.

Maar dat betekent dan dus ook,
dat niet alleen de ander zich naar jou moet aanpassen.
Dus dat de Geest het wonder bij de ander doet,
zodat hij in jouw taal bij jou binnenkomt.
Maar ook dat de Geest het wonder bij jou doet,
dat jij opeens open staat voor een taal die je niet kende:
maar dat je het toch zo vertrouwd als je eigen moedertaal hoort.

Wil je in een taal spreken, normaal gesproken is dat iets waar je voor leert.
En je kunt uit dit verhaal halen dat we dus in de kerk heel hard
ons best moeten doen, om maar zo aansprekend mogelijk te zijn,
om de taal te spreken, die je maar horen wil.
Maar de verbazing van de omstanders is:
“Het zijn toch allemaal Galileeërs die daar spreken?”
Die hebben geen Oekraïens geleerd, of Swahili,
maar opeens konden ze het toch.
Zoals de Geest het ze gaf te spreken.
Dat was niet een kadotje wat je zelf in elkaar moest knutselen,
maar echt een kadotje uit de hemel.

Dat is het wonder: God geeft het zomaar.
Zonder dat de leerlingen er moeite voor deden.
Hij gaf het ze zomaar te spreken. Hij gaf het hen te horen.

Andere talen, en of dat nu de talen van liefde zijn,
of je geloofstaal, of je het best gelooft met je hoofd, of met je hart,
of met je handen. Of het de taal is van muziek of beeld of lichaamstaal.
De Geest erkent al die talen, en hij spreekt al die talen ook.
En met Pinksteren deelt hij er zomaar van uit.

Van kadotjes kun je jaloers worden. O, dat wil ik ook!
Ik zou wel willen dat zoveel aandacht had en niet zo snel was afgeleidt,
ik zou willen dat ik zoveel geld had, en kon geven om mensen te helpen.
Ik zou willen dat zo handig was, zodat ik ergens helpen kon.
Sommige mensen zijn er super goed in, alsof het ze komt aanwaaien.
Maar jij moet er echt voor blokken…

Maar blokken is iets van Babel.
Daar hebben we vannaf Pinksteren niets meer mee te maken.
Want het feest is juist dat het je komt aanwaaien.
Zomaar, een kadotje uit de hemel.

Kijk dus maar of de Geest bij jou het spreekwonder doet,
dat je soms opeens en onverwacht iets van Gods boodschap kan uiten,
op een manier waar je niet voor geleerd hebt;
of dat de Geest bij jou het hoorwonder doet, en je ogen en hart opent,
voor een taal die anders gebrabbel voor je was.

Als het je komt aanwaaien, geniet dan van de frisse wind!
En geniet van de veeltalige manieren,
waarop je leven mag spreken van de grote daden van God.
En hoe de Geest ons tot een veelstemmige eenheid maakt.
Amen