Knielen

Bij deze preek hoort een Mentimeter presentatie

Geliefde gemeente van onze Heer Jezus Christus,

“Vader met geheven handen, breng ik u mijn dank en eer.”
En, “Wij knielen voor uw zetel neer.”
Of denk aan de psalm waar we mee begonnen,
nu in onberijmde versie: Ps 95:6
“Ga binnen, laten wij buigen in aanbidding,
knielen voor de HEER, onze maker.”

Het zijn allemaal regels, die iets zeggen van aanbidding,
van respect, eerbied, ontzag voor God omdat hij zo groot is.
En regels die allemaal iets beschrijven wat je met je lijf doet.
Ik weet niet hoe jij dat hebt als je dat zingt,
maar ik voel me een heel klein beetje ongemakkelijk.
Ik zing namelijk niet met geheven handen.
En ik kniel niet, ik buig niet.
Dus dan zit er een spanning in wat je zegt en wat je doet.
In andere gevallen, als je niet doet wat je zegt,
ja, dan ben je onecht, niet eerlijk.
Ben ik dan onecht als ik zing?
Of zijn anderen niet authentiek,
als ze het wel zingen, maar niet doen?

Ja, maar. Dat past helemaal niet bij mij!
Dan voel ik me ongemakkelijk. Ik snap dat heel goed.
Nu is muziek in de kerkdienst, al iets persoonlijks.
Lichaamstaal is misschien nog wel persoonlijker.
De een kan zich heel makkelijk uiten, slaat zo een arm om je heen,
klopje op de schouder, een warme hartelijke hug;
en een ander heeft dat niet.

Vanmorgen wil ik vanuit de bekende woorden van Paulus,
stilstaan bij wat we met ons lichaam doen.
Voordat hij zegt dat elke tong hem zal loven,
zegt Paulus dat elke knie zich zal buigen.
En zeker nu er geen gemeentezang is, lijkt het me zinnig,
om te kijken of er andere manier van aanbidding zijn.
Ik wil je uitnodigen en uitdagen om vanmorgen mee te luisteren,
en als je wil ook mee te oefenen. Noem het een Godsdienstoefening.
En oefenen mag je proberen.

Eerste vraag (zie mentimeter): waar denk je aan bij knielen.
Ik ben benieuwd wat er bij je opkomt. Schrijf een steekwoord op.
Misschien komt het terug in de preek

Voor de sheet wil ik eigenlijk peilen, hoe we dit met elkaar vinden
Zit je makkelijk in je lijf, vind je het fijn om je te uiten?
Of voel je ongemak. Ik heb een paar stellingen neergezet,
en je klikt die aan waar jij het mee eens bent.
Ik kniel wel eens als ik bid.
Ik heb het als kind wel geleerd, maar kniel niet meer.
Ik hef in de kerk mijn handen op. Ik voel me er ongemakkelijk bij.
Ik ben er wel benieuwd naar. Of het past echt niet bij mij.

De dingen die we doen in de kerk, liturgie, 2richting bord
is altijd twee–richtingsverkeer.
De eerste richting is: dat je je kunt uiten.
Als je blij bent met God, ja dan wil dat zingen
en misschien zelfs wel springen en dansen.
Al zul je mij dat laatste niet snel zien doen :)
Maar ook als je juist zorgen hebt, dan wil je die kunnen uiten,
en weten we dat God iemand is, bij wie je altijd terecht kan.
En als je verdriet hebt, wil je iemand die je tranen recht doet.
We hebben een sterke behoefte om ons te uiten. Dat is overal zo.
Van TikTok tot LinkedIn, iedereen laat van zich horen.
het zijn allemaal manieren om jezelf te laten zien.

Bij de Black Lives Matters beweging zie je dat ook. foto
In 2016 begon dat toen een American Football speler,
Collin, de middelste, tijdens het volkslied, op 1 knie ging zitten.
Eigenlijk hoor je dan te staan. Maar hij wilde zich uiten:
laten zien dat hij tegen politiegeweld en discriminatie is.
Een respectvolle manier van protesteren.
Hij heeft gezegd dat het lijkt alsof de vlag halfstok hangt,
alsof hij daarmee laat zien dat hij in de rouw is.

Van de week las ik dat ook Formule 1 coureurs mee wilde doen.
Voor de wedstrijd begon, allemaal knielen.
Om te laten zien dat we natuurlijk tegen discriminatie zijn.
Maar toen ontstond er ophef over Max Verstappen.
Hij is heus wel tegen racisme, maar dit was niet zijn manier.
Een aantal deden wel mee, en een aantal niet.

En daar zie je eigenlijk de andere richting van liturgie.
En dat is niet uiten, maar innen, en die richting is lastiger.
Eigenlijk wilde de mensen die wel knielden, dat iedereen mee deed.
Je moet het maar verinnerlijken. En dat voelt dan haast als groepsdruk.
Of nog erger. Als je niet meedoet, zal die wel fout zijn…

Dat hoort in de kerk niet thuis. zwart
Willen we Jezus volgen, dan leggen we elkaar geen lasten op.
Dwingen we elkaar niet om hetzelfde te zijn.
Maar er zit wel iets van volgen van Jezus in.
En we mogen wel elkaar helpen dat dat goed binnen in je komt.
Dat je het verinnerlijkt.
Wat we zingen of zeggen of doen,
is niet altijd iets hoe ik me zou willen uiten.
Maar soms moet ik bij me naar binnen brengen.
Als je even niet vol bent van God,
is het goed om toch je aandacht op hem te richten.
Als je geen verdriet hebt, om toch mee te lijden met anderen.
Ook als even niet blij bent met God, om dan gevoel weer aan te wakkeren.
of als de moed niet hebt, om toch door te kunnen.
“Kom ga met ons, en doe als wij.” (ps 122 berijmd)
“Ga binnen, laten wij buigen in aanbidding,
knielen voor de HEER, onze maker.”
Zo roepen we elkaar toe en nemen we elkaar mee.

Dat vraagt soms dat je even jezelf voorbij stapt.
Dat je je even schikt, en meebuigt,
jezelf minder belangrijk vind en wat kleiner maakt.
Dat vraagt een oefening want niemand vind dat leuk.
Maar als er ergens plek voor zou moeten zijn, dan is dat in de kerk.

In Filipenzen zie je iets van die beweging terug.
De ruimte om te oefenen, en de uitnodiging om met Jezus mee te gaan.

Jezus gebruikte ook zijn lijf, zijn lichaam, om God te dienen.
Nam de houding van een slaaf aan. Denk aan het kindermoment.
Jezus gedroeg zich als een knecht.
Hij maakte zich klein, en deed het vieze klusje.
Hij stapte over zijn eigen schaduw.

Paulus vind dat zó fantastisch, dat Jezus zo is;
hij wil dat we daarin meedoen.
Want een slaaf is niet meer dan de Meester. (zie vorige preek)
En Jezus, die helemaal tot de diepte ging,
die is door zijn Vader helemaal verhoogt.
En daarom zegt Paulus dat we uit eerbied, in aanbidding,
zullen knielen voor Jezus. En stel je dat maar letterlijk voor.
Al die mensen die later voor God zullen staan.
Ze erkennen: Jezus Christus is Heer Ze eren God de Vader. Diep ontzag,
ze blijven niet staan, maar gaan door de knieën.
Want God is zó tof. Zo mooi. Zo goed. Zo groot. Wow.

Als je Openbaring leest, zie je dat terugkomen.
Je krijgt daar een stukje van de liturgie van
in de hemel, en op de aarde en onder de aarde te zien.
Dat de hele schepping zo onder de indruk is. Opb. 5:8
“Op hetzelfde moment wierpen de vier wezens en de vierentwintig oudsten
zich voor het lam neer. Ieder van hen had een lier en een gouden schaal vol wierook;
dat zijn de gebeden van de heiligen.”
En dan “De vier wezens antwoordden: ‘Amen,’
en de oudsten wierpen zich in aanbidding neer.” Opb. 5:14
En ook de engelen zijn niet te min om mee te doen: Opb. 7:11,12
“Alle engelen stonden om de troon en de oudsten en de vier wezens heen.
Ze bogen zich diep neer voor de troon en aanbaden God met de woorden:
‘Amen! Lof, majesteit en wijsheid, dank en eer en macht
en kracht komen onze God toe, tot in eeuwigheid. Amen.’”

Dat woord voor aanbidden. Als je naar het Grieks kijkt,
staat er zoiets als: op je gezicht vallen, en de voeten kussen.
Stel je eens voor. De voeten van God kussen…

Dat is nog eens liturgie!
Denk je dat je dan mee zult doen?
En ik denk dat je dat dan helemaal van harte doet.
Echt uiten.
Maar wil je nu al een beetje weten hoe dat voelt?
Wil je niet dan wat verlegen staan, omdat je niet weet hoe het moet?
Laten we elkaar dan in de kerk meenemen, en dat oefenen.
Respect voor God. Eerbied.
En ergens doen we dat natuurlijk ook al, hè?
Als we gaan staan, aan het begin en einde van een dienst.
Je lijf doet dan mee. En dat is niet voor niets…

Toch vind ik het best lastig, en ik denk dat dat voor veel geldt.
Groepsdruk hoort hier niet thuis.
En het is belangrijk om te zeggen dat het geen gebod is om te knielen.

Maar ik zie het wel zoveel gebeuren in de bijbel.
Kijk naar Jezus zelf. Vlak voor zijn dood, als hij bid, en smeekt Mt 26:39
“Hij liep nog een stukje verder, knielde toen en bad diep voorovergebogen:
‘Vader, als het mogelijk is, laat deze beker dan aan mij voorbijgaan!
Maar laat het niet gebeuren zoals ik het wil, maar zoals u het wilt.’”
Knielen als teken van smeken, bidden.
En een leerling is niet meer dan zijn Meester,
dus je ziet het de discipelen ook doen.
Stefanus, als hij gestenigd wordt, bidt hij knielend:
reken het hun niet aan Hand.7:60
Als Petrus bidt of Dorcas weer tot leven mag komen,
doet hij dat op zijn knieën Hand. 9:40
En als Paulus op zijn reizen afscheid moet nemen van gemeentes,
knielen ze samen op het strand om te bidden. Hand. 20:36, 21:5
Maar het is niet alleen iets als je wat van God wil vragen,
het is ook een van diepe dankbaarheid.
Kijk naar wat Paulus in een andere brief zegt: Ef. 3:14,15
“Daarom buig ik mijn knieën voor de Vader,
die de vader is van elke gemeenschap in de hemelsferen en op aarde.”
Hij is daar onder de indruk van hoe mooi en hoe kracht God is.

De kerk is een oefenruimte, foto
om je voor te bereiden op de toekomst.
En dan is er ruimte om fouten te maken, om het nog niet te durven,
net zoals er de ruimte is om aangemoedigd te worden.
Dus voel je vrij om te godsdienst te oefenen. Om te uiten, maar ook te innen.

Als je dit wilt oefenen, lijkt het me goed om het ook niet te gaan overdrijven.
Het hoeft niet, en het moet zeker niet altijd.
Je mocht in de oude kerk niet je knieën buigen op zondag,
of in de periode direct na Pasen.
Want Jezus’ opstanding, letterlijk, weer gaan staan,
beeld je niet uit, door je klein te maken.
Maar dat vier je juist, door fier te gaan staan.
Maar als je dan knielt, voel dan dat je je klein maakt voor God.
Probeer maar om het ontzag te voelen, het respect.
Dat aan zijn voeten, de hoogste plaats is.
Maar voel dan ook, als je opstaat,
dat God jouw kleinheid en nederigheid niet gebruikt,
om op je neer te kijken, of je de grond in te stampen,
maar juist om je op te tillen.
Vier de opstanding. Dat je mag staan. Dat God je stevig in je schoenen zet.
En optilt, uit alles wat je naar beneden trok.

Als je die beweging voelt, die Jezus is doorgegaan.
Vernedering en verhoging, om jou mee op te tillen,
dan voel je diep ontzag, en liefde.
En wil je met alles wat in je is, met hart en ziel,
van top tot teen, God aanbidden. Totdat hij komt

Amen