Uit mijn ogen

Welkom in deze oudejaarsdienst.
Alles is dit jaar anders, zo ook dit moment.

Ik heb goede herinneringen aan oudejaarsavond.
Als kind gingen we vaak naar mijn opa en oma.
Ze woonde in Amersfoort in een flat.
Het was een nacht van opblijven, lekker snoepen,
lol maken met neefjes, een mooie tijd.

Vlakbij opa en oma zat een chinees,
en die hadden elk jaar miljoenklappers.
en we gingen altijd timen hoelang zo’n mat er dit jaar over deed.

Om 10 voor 12 werd alles rustig.
stilte voor de storm, die we straks vanuit de flat goed konden zien.
Opa pakte dan altijd de bijbel en las psalm 90. Ook vanavond gaan we dat lezen.

Lees psalm 90

Dit is best zware kost, zo tussen de oliebollen en champagne door.
Voelt niet echt vrolijk hè? Zeker het begin.
“U doet de sterveling terugkeren tot stof”
alsof God alle mensenlevens terug naar af stuurt;
en ons leven ook niet zoveel voorstelt.
En het lijkt alsof God alleen maar boos is.
“Wij komen om door uw toorn, door uw woede bezwijken wij.”
En even later: “Al onze dagen gaan heen door uw woede.”
Is dit hoe God naar de wereld kijkt? Met ons omgaat?

Morgen staan we op.
Afhankelijk van hoe laat je het maakt, met een brak hoofd.
En als je dan de slaap uit je ogen wrijft,
is dat dan hoe God omgaat met mensen:
“U vaagt ons weg als slaap in de morgen.”

Wij vonden dit jaar al wel lang genoeg duren.
Maar voor God is 1000 jaar nog niets.
Hij knippert een keer en onze tijd zit erop,
Als een vuiltje, een viezigheidje in je oog
wat je gedachteloos wegspoelt in de morgen.
Alsof we niets voorstellen.

En als God dan aandacht voor ons heeft,
dan is het vooral voor mijn fouten, lijkt het:
“U hebt onze zonden vóór u geleid (…)
Al onze dagen gaan heen door uw woede.”

Wil je met zo’n God het nieuwe jaar beginnen?
Nouja. Als dit alles was, was die God onze aandacht niet waard.
Overigens zou hij ook niet zitten wachten op onze liefde.
Die God zou het te onbeduidend vinden om er aandacht aan te geven.

---

Gelukkig kennen we God anders. De psalm begint ermee:
“Heer, u bent ons een toevlucht geweest, van geslacht op geslacht”
Voor mijn opa, die de psalm las, voor zijn voorouders, en ook voor mij.
Maar juist dan is het wel goed om proberen te snappen
waarom dit lied zo over God praat. Wat er bedoelt wordt:

Je proeft iets van de macht.
Gods grootheid, hij is er altijd, terwijl mijn jaren beperkt zijn,
hij overziet de tijdlijn, dagen, maanden, jaren, eeuwen en millennia.
Wij kijken hoopvol uit of over een paar weken de lockdown minder wordt,
en eigenlijk kunnen we niet verder kunnen plannen dan dat.
Maar hij kan het overzien.
Ook overziet hij met gemak de grootste bergen en dalen.
Hij was erbij toen de Mount Everest geboren werd,
Zelfs daarvoor bestond hij al.

---

Tegenover die grootsheid, voelen wij ons klein.
Mozes noemt ons dan een sterveling.
We hebben het dit jaar ook echt gevoeld denk ik.
We denken vaak dat we heel wat zijn,
en als corona iets laat zien, is het hoe kwetsbaar de mensheid is.
We stellen inderdaad niet zoveel voor. “Keer terug, mensenkind.”
Zie je trouwens hoe Mozes ons stervelingen noemt,
maar God de mensen liefdevoller aanspreekt: mensenkind.
Psalm 103 noemt het later zo: “Want hij weet waarvan wij gemaakt zijn,
hij vergeet niet dat wij uit stof zijn gevormd.” Ps.103:14

Dat we maar stof zijn, en kwetsbaar, dat zie je ook,
in hoe moeilijk het voor ons als samenleving is om het grote plaatje te zien.
Om jezelf beperkingen op te leggen, voor het grotere goed.
Hoe lastig we het vinden om jezelf,
en alles wat het leven zo mooi maakt op te offeren.
Hoe snel we denken dat de regels niet voor ons zijn.
De koning die denkt dat hij toch wel op vakantie mag.
Een kerk die denkt dat er voor hen toch wel een uitzondering zal zijn,
Nouja, vul maar in.

En dit bedoel ik ook niet veroordelend,
maar als spiegel hoe we denk ik allemaal zijn.
Dan snap je dat de psalm zich afvraagt:
“Wie kent de kracht van uw toorn, wie vreest oprecht uw woede?”
Neem ik Gods gevoel over de wereld serieus?
Of denk ik dat ik daar een uitzondering op ben.
Dat hij voor mij toch wel een oogje dichtknijpt?

Zijn verdriet over de gebrokenheid, ja, daar willen we nog wel aan.
Maar als God zich boos maakt over mijn verkeerde keuzes?
Ken ik de kracht van Gods woede, is mijn ontzag voor hem oprecht?

---

Ik zal nu niet zeggen dat corona een–op–een te maken heeft met de woede van God.
Maar ik zal ook niet zeggen dat het niet zo is.
We kunnen niet kijken in de plannen van God.
dus laat me maar bescheiden blijven.
Wel wil ik me afvragen, of ik God echt serieus wil nemen.
“Wie kent de kracht van uw toorn, wie vreest oprecht uw woede?”

Mozes kon nog niet vooruitkijken naar Jezus.
En dat mogen wij gelukkig wel.
“Wie kent de kracht van uw toorn?”, Hij.
Dat vervult ons in de morgen met blijdschap.
Juist omdat daarin alle ellende van het afgelopen jaar,
door hem gedragen is, verdragen, weggewassen,
als een viezigheidje. En nu uit Gods ogen. Weggespoeld.

Ook daarin zie je iets van Gods grootsheid.
“Heer, u bent ons een toevlucht geweest, van geslacht op geslacht”
En wat ik zo mooi vind, is dat de psalm juist aan die machtige God vraagt:
Keer u tot ons.
God die tegen mensen lijkt te zeggen: keer terug tot stof,
dat stof roept naar God, en zegt: kom terug bij ons.
Kom bij ons in zak en as, ons onbeduidend en breekbare bestaan.
Bekeer uw woede in medelijden.
En vergoed de dagen, de jaren dat wij ellende doorstonden:
die maat die voor u onbeduidend is:
dagen en jaren, – maar voor ons niet.
Betaal ons uit in wat voor u onbeduidend is,
maar voor ons niet.
Verzadig ons met liefde, laat uw genade zien.

En onze handen…
Alles wat we onder handen nemen, maar soms bij de handen afbreekt,
denk daar toch niet onbeduidend over,
maar bevestig dat juist.
En die laatste regel wordt herhaald:
“het werk van onze handen, bevestig dat.”
Laat het niet alleen voor deze wereld bestaan,
maar geeft het eeuwigheidswaarde.
Vaag het niet weg als stof, maar maak het duurzaam.

---

Dit vragen we aan God.
Omdat hij echt begaan is met mensenkinderen.
Zijn grootheid, en zelfs zijn woede,
zijn er niet voor bedoelt om afstand te scheppen,
maar wel om je respect en ontzag te leren.
Zodat we een wijs hart krijgen.

Dit vragen we aan God.
Omdat we het nodig hebben om Gods genade te zien.
En het OK is om te vragen: “Keer u tot ons, Heer”
En omdat hij voor elke generatie een toevlucht is,
en zal zijn.

Amen