Hartbewaking

Gemeente waar Jezus zoveel van houdt,

“Zo, zal ik jullie eens even komen vertellen hoe of het zit?”

Dat is zomaar hoe je de eerste woorden van de tekst kunt horen.
“Heb aandacht voor mij” zegt vers 20.
En als je de hoofdstukken ervoor leest, dan klinkt dat vaker:
“luister naar mij.”
Alsof de wereld dat nog niet genoeg zegt..!
Dat schreeuwen om attentie, alles voor de clicks en views.

Ik snap het wel hoor. We vinden het fijn om gezien te worden,
om echt de volle aandacht en waardering te krijgen.
En als je je echt gehoord voelt, man, dat is goed, dat is nodig.
Iemand die je begrijpt, attent is, attentie hebben.
Het is een verlangen wat denk ik veel mensen hebben.
Dat is ons hart. Spreuken zegt ook dat we dat moois goed moeten bewaren.
“waak vooral over je hart” ; over dat hart later meer.

Maar eerst die aandacht. Want ja, aandacht krijgen is fijn.
Maar aandacht geven, doe je dan ook vooral, als dat het waard is.
Aandacht geef je bijvoorbeeld als je om iemand geeft.
Als iets mooi is, of gewoon super leuk. Of juist waardevol.
Aandacht is misschien wel een van de kostbaarste dingen vandaag.
Vandaar ook dat iedereen erom vraagt.
En dat het zo goed voelt als iemand het je geeft.
Dan geeft iemand om je, vindt je mooi, op gewoon super leuk, waardevol.

Stel je voor dat in het Bijbelgedeelte vanmorgen
een vader of moeder aan het woord is.
Die hun kind waardevolle lessen wil meegeven:
Joh, ik heb wat belangrijks te zeggen. En dat is goed voor je.
Er staat zelfs: “Ze zijn het leven voor wie ze aanvaarden,
sterken heel het lichaam als een medicijn.”
Het is alsof hij zegt: Wat ik je wil vertellen,
is een opkikker voor je ziel, en goed voor je lijf.
Echt woorden van leven.

Als je zoiets van je ouders hoort,
zijn dat mensen van je wie je goede adviezen aanneemt?
Lukt het om de levenswijsheid van ouderen aan te nemen?
Ik weet niet hoe dat bij jou zit,
maar ik merk dat goed bedoelde adviezen toch niet altijd werken.
We leren soms liever van onze eigen fouten
dan van die van anderen. Ik denk ik wel.
Het is ook een advies wat je zo vaak hoort: “Je moet je eigen hart volgen.”

Dit maakt deze start wel een beetje spannend.
Want waarom zou je dan luisteren?
En het zijn ook een beetje brave adviezen die dan volgen, hè?
Geen bedrog, niet liegen …
Zeg dat tegen een tiener, en je krijgt het geïrriteerd terug: “Ja mam!”

Misschien hebben deze spreuken daarom iets intens.
“Mijn zoon, heb aandacht voor mijn woorden,
geef aan mijn uitspraken gehoor.”
En zoals dat dan gaat bij dichterlijke tekst,
gaat het ook nog ff zo door:
“Houd ze steeds voor ogen, bewaar ze in het diepste van je hart.”
OK, boomer …

Dit is hoe je reageren kunt als je een beetje rebels bent.
Het roept bij mij een beetje puberale reactie op.
En misschien herken je wel dat dat in de samenleving meer gebeurt.
We kunnen niet zo goed dealen met gezag.
En dan worden we een beetje dwarsig.

Ik kom nu hier als predikant. Ik mag je aanspreken.
Niet met mijn verhaal, maar met woorden van God.
Niet met mijn slimmigheidjes, maar met oeroude wijze woorden.
Het past niet bij mij om te zeggen
dat je aandacht moet hebben voor wat ik zeg.
Maar het past wel bij God. Dat we aandacht hebben voor wat hij zegt.

Het is een bijzondere taak om dat verlangen bij je aan te wakkeren.
Om te laten zien dat God onze aandacht waard is.
Want wat hij zegt is mooi, en soms ook echt gewoon super leuk,
maar altijd waardevol. Want hij geeft om je.
Wat ik mag doen is: mezelf en u en jou te helpen,
om echt te luisteren naar die stem.
Van die Vader, met zijn wijze en ware woorden. Die zegt:
Joh, ik heb wat belangrijks te zeggen. En dat is goed voor je.
Het is Leven als je die woorden aanneemt.
Het is als een medicijn die lichaam en geest versterken.

Dat medicijn hebben we denk ik hard nodig.
En juist als je je herkent uit de rebelse houding van de intro,
dan ken je iets van je hart.
Soms wil je je eigen hart volgen, en dat gaat niet altijd goed.
Ik kan het zelf doen!
We hebben het als kind denk ik allemaal wel gezegd,
en daarna keihard gefaald. Toch?
We willen het wel, maar het lukt zo vaak niet.
En er zit ook iets in, dat het blijkbaar moeilijk is,
om te luisteren, om iets van een ander aan te nemen.

Daar komt nog iets bij.
Soms heeft in de kerk vooral het verhaal van de regeltjes geklonken.
En je zou het zomaar kunnen denken als je spreuken hier leest.
“Laat geen bedrog over je lippen komen
Je moet elk mens recht in de ogen kunnen zien,
nooit je ogen hoeven neerslaan.”

Superadvies natuurlijk, als je het aannemen wil!
God is goed en wijs. Maar werkt het zo?
Is het u tot nu toe gelukt om nooit te liegen.
Kun je iedereen recht in de ogen kijken?
Als we eerlijk zijn, komt er ook narigheid uit dat hart. Het mijne, het uwe.
Jezus zegt ergens wat er allemaal in ons hart zit: Mt.15:19, Mar.07:21
“Want uit het hart komen boze gedachten,
moord, overspel, ontucht, diefstal, valse getuigenissen en laster.”
Poe, dat is heftig?
Verlies je de aandacht als Jezus zulke heftige dingen zegt?

Maar dan vindt ik het zo bevrijdend dat Spreuken daar niet mee begint.
Het mooiste vers uit het stukje wat we lazen, vind ik vers 23:
“Van alles waarover je waakt,
waak vooral over je hart, het is de bron van je leven.”
Het stelt je eigenlijk de vraag: waar gaat je hart naar uit?
Waar geef jij je aandacht aan? Waar klopt jou hart sneller van?

Het hart is iets om te bewaken, om veilig te stellen.
Je diepste geluk zit daar, je hoop, je verlangen.
Waar je je op richt. Je schat. Je liefde.

Dat woord bewaken, bewaren, klinkt in de bijbel,
ook vaak samen met woorden van de wet.
De wet is iets om te bewaken, alert te zijn:
gaat het goed? loop ik goed, dwaal ik niet af? En als je je hart niet bewaakt,
ja, dan komen daar die dingen die Jezus noemt uit op.
Maar het is niet bij voorbaat verdacht, alsof je hart per definitie fout zit.

Maar dus ook niet automatisch goed.
Niet alles wat in mijn hart opkomt is goed.
De profeet Jeremia zegt dat ergens: Jer.17:09
“Niets is zo onbetrouwbaar als het hart, onverbeterlijk is het, wie zal het kennen?
Ik, de HEER, ben het die het hart doorgrondt, die nieren toetst,
die ieder naar zijn levenswandel beloont, aan ieder geeft wat hij verdient.”
Het hart is iets om te bewaken.
Want in een onbewaakt moment pruttelt er van alles aan rommel uit.
En dan klopt het niet. Dan klopt mijn hart niet.
En dan hebben we medicijn nodig. De woorden van Vader.
Lieve zoon, lieve dochter, “heb aandacht voor mijn woorden,
geef aan mijn uitspraken gehoor. Houd ze steeds voor ogen,
en bewaar ze in het diepste van je hart.”
En dat maakt het leven–als–christen
ook wel iets om aandacht aan te blijven geven.
In een wereld die schreeuwt om attentie,
en alles doet voor de clicks en de views, is het nodig om alert te blijven.
Of met de woorden van een liedje van de startzondag van Joke Buis:
“Wat vraagt God van mij vandaag?”

Spreuken zegt het zo: “Wijk niet af naar rechts, wijk niet af naar links,
wijk alleen uit voor het kwaad.” God zegt: kies geen slingerpaadjes.
Past wel bij de lange wegen hier in de polder.
En ook de mensen zijn hier, volgens mij, mooi recht toe recht aan.
Maar als ik eerlijk ben, dwaal ik soms wel.
Dit advies nemen we niet altijd ter harte.

In geloof zijn we dan een soort puber.
In opstand soms, kijken wat de grenzen zijn.
Als tiener bijvoorbeeld is het super belangrijk
dat je het zelf gaat ontdekken.
Hoe je leven wil, wat je nou eigenlijk zelf vind,
en gaat ontdekken hoe de wereld in elkaar zit.
Wil je op eigen benen staan, zul je zelf moeten leren lopen.
En dat geldt voor het geloof net zo goed.

Geef dus ruimte om te leren, om te verkennen.
Ik proef dat in de woorden om je hart te bewaken.
Kijk goed wat eruit opkomt.
Verken het maar. Ontdek het maar.
Kijk jezelf maar eerlijk in de ogen, wat er leeft in je.
Maar als je medicijn nodig hebt, weet God dan wel te vinden.

Want wil je daarna ook volwassen worden in je geloof,
dan leer je inzien,
dat die ouderen voor ons zo gek nog niet waren.
dat het zinvol was, en nog is, om naar ze te luisteren.
Misschien heb je je vroeger heel hard tegen ze afgezet,
maar zing je tegenwoordig mee:
Papa, ik lijk steeds meer op jou.

Maar als we dan zien dat de vader die hier aan het woord is, God is,
wie is dan het kind wat hij aanspreekt?
Ben jij dat, ben ik dat?
Ja ook. Maar als ik eerlijk naar mijn hart kijk,
dan zie ik daar dus wel kwaad in:
Bewaken we dat hart niet tot die ene goede richting,
dan kies ik soms de verkeerde weg, zo vaak wel de slingerpaadjes.

Maar als je naar Jezus kijkt, zie je iemand,
die zoveel van Vader hield, dat hij wel de aandacht gaf die hij verdiende.
Hij is de zoon die Vader aanspreekt.
Hij is de zoon die het lukt.
En kijk dan wat er gebeurt met de tekst.
“Van alles waarover je waakt,
waak vooral over je hart, het is de bron van je leven.”

Wat zit er in het hart van Jezus, wat bewaard, bewaakt moet worden?
Natuurlijk bewaarde Jezus Gods woorden.
Deed de wet van harte, het was hem op het lijf geschreven.
Zijn woorden waren medicijn, vol liefde.
Maar wat er in Jezus’ hart zit, dat zijn jij en ik.

Jij en ik zitten in dat hart van Jezus.
Hij heeft ons vol liefde in zijn hart gesloten.
En hij bewaakt jou en mij met zijn leven.
Hij beschermt je en behoedt je.
Dat is zijn starthouding. Een hart vol liefde.
En als je dat geproefd hebt, als je zo naar God leert kijken,
dan zul je hem steeds meer aandacht willen geven.
Maar God. Als u zoveel van me houdt, als u zo om me geeft
dan is wat u met het leven bedoelt, ook iets om te willen leren.
Dan wil ik leren luisteren, en u begrijpen.

En wat er daarna gebeurt is ook bijzonder.
Want mijn hart, waar ik soms de verkeerde weg koos, verandert dan.
Het is een profetie die veel in de bijbel voorkomt.
Waarin God je een nieuw hart geeft. Ezechiël bijvoorbeeld: Ezek.36:26,27
“Ik zal jullie een nieuw hart en een nieuwe geest geven,
ik zal je versteende hart uit je lichaam halen
en je er een levend hart voor in de plaats geven.
Ik zal jullie mijn geest geven
en zorgen dat jullie volgens mijn wetten leven en mijn regels in acht nemen.”
Dan zijn we niet langer de puber die de regeltjes sputterend aanhoren,
maar lukt het van harte.

Of Jeremia: Jer.31:33b
“Ik zal mijn wet in hun binnenste leggen
en hem in hun hart schrijven. Dan zal ik hun God zijn en zij mijn volk.”

Zomaar twee teksten die laten zien, dat het waar zal worden,
dat we Gods goede wijze woorden zullen bewaren in het diepst van ons hart.
dat het waar gaat worden: geen slingerpaadjes meer,
dat het kwaad niet meer in ons opkomt, maar dat het juist uit de weg gaan.
Niet als een rebelse puber,
maar volwassen geworden tegen Vader zullen zeggen:
papa, ik lijk steeds meer op jou.

Dat is het hart van het evangelie, de kern van het verhaal van God:
Zijn liefde voor ons. Medicijn in een wereld met hartenpijn.
Maar ook dat hij ons helpen gaat nieuw te worden.
En dat het je ook helpt, soms misschien slingerend en dwalend,
maar zonder dat je de ogen hoeft neer te slaan,
om nieuw te worden. Te leven vanuit Gods hart.
Zodat het leven klopt.

Het is mijn gebed, dat als je goed geluisterd hebt,
dat je dan niet alleen woorden van Jaap hebt gehoord,
maar ook iets geproefd van God de Vader.
Heb aandacht voor zijn woorden,
want hij bewaart jou in zijn hart.

Amen