Preek over Gen. 19:15-17

liturgie (klik)

Stilte Votum en Groet NLB Ps 107:1,3 (Gods goedheid houdt ons staande) Gebed DNPS 1:1,2 (Gelukkig wie verkeerd gezelschap mijdt) Gen 18:1-8 Gen 19:1-11 DNPS 1:3 (Het zal de wettelozen slecht vergaan) Gen 19:12-29 Preek over Gen 19:15-17 NLB Ps 107:15,16,17 (Laat ons nu voor de HERE) Mededelingen Gebed Collecte GK179a (Ik geloof in God de Vader) (is GK175b uit het nieuwe GK) Zegen en Danish Amen

Geliefde gemeente van onze Heer Jezus Christus,

Vanmiddag kijken we naar Lot, de neef van Abraham.
En ik weet niet hoe jij dat hebt, als je denkt aan Lot,
maar ik vind hem wat tragisch hebben:
op z’n best heeft hij een nogal heftig levensverhaal,
op z’n ergst is het een ronduit disfunctionele familie, de familie van Lot.
In de vergelijkingen met Abraham komt Lot er ook niet zo gunstig van af.

We hebben gelezen dat Lot in Sodom is gaan wonen.
Eerder heeft Genesis vertelt hoe Lot daar terecht is gekomen.
Abram en Lot zijn zo gezegend, de kuddes zijn zo groot geworden,
er is niet genoeg veld voor beide.
Abram, de grootmoedige, laat dan zijn neef Lot kiezen
waar hij zijn kudde wil laten grazen.
Die kiest dan voor het altijd groene,
maar uiteindelijk gifgroene gras van Sodom en Gomorra.
En misschien kijk je een beetje neer op die keus,
dat hij welvaart belangrijker vond dan moraal.
Maar met dat ik daar over aan het denken was:
Abram had hem echt de keuze gegeven. Was het dan fout van Lot?
Het was een open keuze. Alle antwoorden waren goed: Gen. 13:9
Abram zei: “Het hele land ligt voor je open.
Als jij naar links gaat, ga ik naar rechts; als jij naar rechts gaat, ga ik naar links”
In mijn hoofd is Abram de zuivere goeierd, die zijn neef voorrang geeft,
en is Lot de gretige, die het beste voor zichzelf kiest,
en niet zo geeft om ethiek.
Maar ik weet dus niet zeker of dat klopt.
Als je leest uit Genesis, krijgen wij het tussen de regels door al te horen.
Hoe slecht Sodom is, hoe gruwelijke Gomorra.
De verwoesting zit eraan te komen.
Wij horen dat, als de goede verstaanders; maar kon Lot dat toen al weten?

Of neem dat verhaal dat die engelen komen.
Daar begonnen we met lezen.
Ze melden zich eerst bij de tent van Abraham, met zijn drieën.
God komt hoogstpersoonlijk. Hij is gekomen met goed en met slecht nieuws.
Het goede, ongekende wonderlijke nieuws is,
dat hij en Sara een kind krijgen.
En het slechte nieuws, is dat God komt om 5 steden inspecteren.
Kijken of het er echt zo slecht aan toegaat, als dat hem ter ore is gekomen.

En hoewel het vanmiddag echt over Lot gaat,
zijn we begonnen met lezen in Genesis 18, om te vergelijken,
hoe Abraham en Lot met hun bezoek omgaan.
Abraham is het goede voorbeeld. Midden overdag haalt hij alles uit de kast.
Sara bakt een brood, Abraham laat een mals kalfje serveren.
Voetwassing, boter en melk,
en dat alles onder de beschutting van een mooie boom.
God neemt die uitnodiging graag aan.
Maar dan Lot. Hoewel het avond is, maakt hij geen avondmaaltijd,
een eenvoudige broodmaaltijd, en ja, gelegenheid om te slapen.
Maar het klinkt zoveel kariger.
Omdat de engelen het ook niet willen aannemen,
lijkt het net alsof dit een bed en breakfast van niks is…

Sowieso is het onthaal daar in de stadspoort nou niet zo gastvrij.
Je ziet het in de stadspoort, dat Lot de enige is,
van de zogenaamde oude wijze mannen is, die gastvrij opstaat.
De anderen waren blijkbaar niet noemenswaardig.
Namen niet de moeite om in de poort te zitten,
waar je recht kon spreken, waar je de vreemdeling begroet en binnen laat.
Is er in die stad misschien niets meer recht te spreken?
De mannen van Sodom, jong en oud worden in het volgende deel benoemd.
Maar ook komt Lot er niet goed van af, weer niet.
Als de menigte van Sodom, de twee gasten van Lot verkrachten willen,
biedt Lot zijn twee dochters aan.
Ik dacht dat oosterse gastvrijheid toch echt wat anders betekende…

De engelen hebben helemaal geen hulp nodig,
ze hebben nu zelf gezien en ervaren wat ze kwamen inspecteren.
Dan waarschuwen ze Lot en zeggen dat hij zijn familie moet inlichten.
De twee aanstaande schoonzoons, die met zijn dochters zouden trouwen,
die geloven er niets van.
Maar wat ik zo schokkend vind, je hoort ze er helemaal niet over,
wat hun aanstaande schoonvader van plan was te doen met zijn dochters.
Had jij dan nog met hem mee willen gaan?
Hoe vonden die dochters dat? Was dat normaal in Sodom?
Maar goed. Deze jongens geloven niet dat de Heer de stad zal verwoesten.
Ze namen het oordeel met een korreltje zout, dat hebben ze geweten…

Ze vluchten. Maar met tegenzin lijkt het. Lot aarzelt.
De engelen moeten trekken, tillen, en waarschuwen.
Het lijkt alsof de familie Lot vastzit aan de stad,
omkijken naar hoe goed ze het hadden.
Het groenere gras niet kunnen loslaten, zelfs niet als het giftig wordt.
Het wordt de vrouw van Lot zelfs fataal.
En als we dan toch Abraham en Lot aan het vergelijken zijn,
Waar Sara er een leven bij krijgt,
moet de vrouw van Lot het hare inleveren.

Ze vluchten. Niet 50 rechtvaardigen, niet 40, niet 30, zelf niet 10,
nee, 3 personen, Lot, en zijn 2 dochters,
en of ze zo rechtvaardig zijn…

Nouja, dat zeg ik niet helemaal goed.
Meer dan 3 hebben het overleeft.
Ook het stadje Soar, de onbeduidendste van de 5 steden,
die ontspringt ook de dans. God redt het.
Als een ark, een onverdiende schuilplek tijdens het oordeel.

Hier zijn we gestopt met lezen.
Ik vond de lezing anders te lang worden.
Maar ik merk dat ik echt geboeid ben door de persoon van Lot.
Misschien omdat ik ook 2 dochters heb?
Als je verder leest, zie je hoe Lot en zijn twee dochters,
niet meer tussen de mensen durven te leven.
Van die eens zo grote rijke kudde is niets meer over,
ze hebben het oordeel van God gezien.
Zouden ze er een trauma aan hebben overgehouden?
Ze voelen het in elk geval nog elke dag, als ze hun moeder missen.
We lezen hoe ze teruggetrokken in een grot leven.
De dochters zien op een dag, dat er geen mannen in de buurt zijn.
Van de jongens met wie ze zouden trouwen is niets meer over.
En omdat ze niet kinderloos willen blijven,
voeren ze hun vader dronken en slapen omstebeurt met hem.
Is dit wat Sodom met hen heeft gedaan? Zo verhard en verknipt?
Geen vertrouwen meer in andere mensen om hen heen?
Geen vertrouwen meer in de God van Abraham,
die ook Sara een kind wilde geven,
dat ze nu zelf maar de controle nemen?

Ik weet niet hoe het komt dat het verhaal van Lot me zo gepakt heeft.
Als ik alles bij elkaar neem; man, wat een tragische geschiedenis!
Op z’n best heeft hij een nogal ongelukkig levensverhaal.
Lot komt terecht in een plek die niet OK is,
hij maakt mensen mee die zo door en door slecht zijn,
en het lijkt alsof alsof hij er zelf ook minder van wordt.
“Slecht gezelschap bederft goede zeden.” 1Cor. 15:33
En op zijn ergst, zien we een familie van binnenuit helemaal kapot gaan.

Dat valt nog eens extra op naast zo’n perfecte man als Abraham.
Maar waarom staan we daar nu zo uitgebreid bij stil?
Als vader van alle gelovigen is Abraham een voorbeeld.
Is Lot dan een tegenvoorbeeld? zo van: zo moet het niet.

Dat kun je doen, en dan haal je uit de tekst:
dat we als Abraham: gastvrij moeten zijn,
of dat je eerst een ander moet laten kiezen,
of dat je niet naar de grote slechte stad moet gaan.
Maar volgens mij missen we dan net het punt.
Bovendien, Abraham is zó voorbeeldig,
(alles achter je laten, God blindelings volgen, je kind opofferen?)
dat het soms lastig is om je daaraan te spiegelen.
Als je dat net zoals Lot niet haalt, frustreert het alleen maar.

Maar Genesis vertelt een dieper verhaal.
Het gaat erom dat wij, net als Lot,
leven in een wereld, die wringt, die niet OK is.
Waar mensen pakken wat ze kunnen, ten koste van maakt–niet–uit–wie.
Ik voel me niet thuis in zo’n wereld,
maar als ik naar mezelf kijk, herken ik er toch iets van in mezelf.
Ook ik kijk nog zo vaak achterom, of kijk groen van jaloezie,
naar dat gras, waarvan ik weet dat het niet goed voor me is.
Soms kies ik voor dat wat eruitziet als een paradijs,
maar waar ik gaandeweg achterkom, dat het dat niet is.
Je lijkt op Lot, als je in een onmogelijke situatie komt,
en er geen goede keuzes mogelijk zijn.
We lijken op die dochters, als je dat wat je lief is verliest,
en daarin op de een of andere manier,
toch zelf controle probeert te behouden.
Als de hele familie Lot, zit ik vast aan die stad,
en kom ik er maar moeilijk van los. Laat je je met tegenzin redden?
Terwijl God zijn uitgestoken hand al klaar heeft.
Het maakt je een vreemdeling op aarde, als je door God gered bent.

Sodom is een stad die vreemdelingen niet tolereert.
Even woonde Lot er. Toch bleef hij een vreemdeling.
Je ziet het in de stadspoort, dat Lot de enige is die gastvrij opstaat.
Hoe de anderen de engelen welkom heetten was niet noemenswaardig.
Maar als ze dan met zijn allen bij Lot’s huis zijn,
krijgt hij van de inwoners een veeg uit de pan:
“Dat woont hier als vreemdeling en moet ons zo nodig de wet voorschrijven!”
Ook Lot was nog steeds een vreemdeling.
Dit is nu precies mijn relatie tot de wereld.
Ik ben woon er, maar ik ben er ten diepste niet thuis,
en tegelijk: als ik eerlijk ben, ik kom er niet van los.

We moeten ons dus niet spiegelen aan Abraham, maar aan Lot.
Maar dan zie je ook, hoe God je redden wil.

En Abraham, die zó voorbeeldig is?
Laat hem dan maar naar Jezus verwijzen.
Als degene die voorbede doet, die het opneemt voor wat zwak is;
Heer wilt u niet straffen? Heer zult u echt geen onschuldigen treffen?
Ja, dat nou is Jezus, de enige die echt onschuldig is,
Jezus, het aangekondigde kind van de belofte.

Jezus vertelt later, over de geschiedenis van Lot,
om uit te leggen hoe de wereld zal zijn.
Hij vertelt hoe de dagen zullen zijn, vlak voor Jezus komt: Lk. 17:28-33
Het zal zijn “zoals het eraan toeging in de dagen van Lot:
ze aten, ze dronken, ze kochten, ze verkochten, ze plantten, ze bouwden;
maar op de dag waarop Lot wegtrok uit Sodom,
regende het vuur en zwavel uit de hemel en kwamen allen om.
Zo zal het ook gaan op de dag waarop de Mensenzoon wordt geopenbaard.
Wie op die dag op het dak van zijn huis is moet niet naar beneden gaan
om zijn bezittingen te gaan halen,
en wie op het land is moet niet naar huis terug willen gaan.
Denk aan de vrouw van Lot! Wie probeert zijn leven veilig te stellen
zal het verliezen, maar wie het verliest zal het behouden.”

Maar als het zal zijn in die dagen,
dan mag ik dus ook geloven, dat God zijn engelen stuurt,
om ons er uit weg te trekken, om ons te redden.

De kern van het verhaal is niet dat God straffen moet.
Het zwaartepunt ligt bij God die wil redden.
God kiest ervoor om te redden. Dat is wat hij het liefste doet.
Hij is er persoonlijk bij om Sara het goede nieuws te vertellen.
Dat vind hij belangrijker.
Geduldig heeft hij Abraham aangehoord, toen hij pleitte
of er misschien 50, 40, tot 10, goeie mensen over waren,
God gaf daar ruimte aan.
En als hij dan de 2 engelen doorstuurt om inspectie te doen,
om Lot te redden, dan is dat is niet zomaar een lot uit de loterij,
een mazzeltje, nee, dat gaat heel bewust.
Het laatste vers wat we lazen zegt:
“Toen God de steden wegvaagde waar Lot had gewoond,
liet hij Lot aan de ondergang ontkomen.
Zo hield God, toen hij de steden in de vallei verwoestte, rekening met Abraham”
Heel bewust wilde God dus redden.
En ook tijdens de reddingsactie is God graag ter wille.
De engelen sturen Lot naar de bergen,
maar dat redt hij niet. Hij wil naar Soar. En dat vinden ze goed.

God is graag ter wille, om wille van Abraham.
Maar als je hebt gezien hoe we Abraham als beeld van Jezus mogen zien,
ontdek je heel eenvoudig:
Ook wij worden gered, om Jezus’ wil. Amen

online delen:

typologie voorbeeld oordeel bevrijding Abraham Lot Sodom en Gomorra

Deze preek maakt deel uit van een serie: Rond Abraham
4 Portretten van personages rondom Abraham. Daarbij ook telkens de hermeneutische vraag hoe wij de geschiedenis christologisch kunnen lezen. Over Abram als generaal (1), over Lot (2), over Ismael (3) en over het graf van Sara (4)

Meer preken uit Genesis